Gicəltmə (qoyun-quzu gicəltməsi): Qoyun və quzularda müşahidə olunan, baş gicəllənməsi ilə xarakterizə olunan bir xəstəlikdir. Bu xəstəlik, maldarlıqla məşğul olanlar üçün tanış bir termindir və onların təcrübələrində tez-tez rast gəlinən bir problemdir.
Gicəltmənin əsas əlaməti heyvanlarda baş gicəllənməsidir. Bu, koordinasiya pozğunluğu, hərəkətlərin qeyri-dəqiqliyi, sallanma, yerində fırlanma və düşmə kimi əlamətlərlə özünü göstərə bilər. Xəstəliyin şiddətindən asılı olaraq, heyvanlar apatiya, iştahsızlıq və hətta komaya düşə bilərlər.
Gicəltmənin səbəbləri müxtəlif ola bilər. Bəzi hallarda, qidalanma çatışmazlığı, xüsusilə də vitamin və mineral çatışmazlığı xəstəliyin yaranmasına səbəb ola bilər. Digər hallarda isə, infeksiyalar, parazitlər və ya toksinlər gicəltmənin inkişafına təkan verə bilər. Həmçinin, genetik amillərin də rolu ola bilər.
Gicəltmənin diaqnozu, əsasən kliniki əlamətlərə əsasən qoyulur. Lakin, daha dəqiq diaqnoz üçün laborator müayinələr, məsələn, qan analizi və ya beyin mayesinin təhlili aparıla bilər. Müalicə isə, xəstəliyin səbəbindən asılı olaraq dəyişir. Qidalanma çatışmazlığı varsa, müvafiq vitamin və mineral preparatları təyin olunur. İnfeksiya varsa, antibiotiklər və ya digər antibakterial preparatlardan istifadə olunur. Parazitlər aşkar olunarsa, antiparazitar müalicə tətbiq edilir.
Qoyun-quzu gicəltməsinin vaxtında aşkarlanması və müalicəsi heyvanların sağlamlığının qorunması və maldarlığın iqtisadi itkilərinin azaldılması üçün olduqca vacibdir. Buna görə də, maldarlar heyvanların sağlamlığına diqqət yetirməli, gicəltmənin əlamətlərini bilməli və şübhəli hallarda dərhal baytar həkiminə müraciət etməlidirlər.