Gilyotin [fr. guillotine xüsusi adından] - Tarixdə, xüsusilə Fransa İnqilabı dövründə ölüm cəzasının icrası üçün istifadə edilən bir mexaniki qurğu. Bu qurğu, bir bıçağın ağır bir çərçivədən sürətlə aşağı enərək məhkumun başını kəsməsinə əsaslanır. Gilyotin ölüm cəzasının "insani" bir üsul kimi təqdim olunsa da, əslində sürətli və amansız bir ölümə səbəb olurdu. Qəddarlığına baxmayaraq, Fransa İnqilabı dövründə ədalətli və bərabər ölüm üsulu kimi qəbul edilməyə çalışılırdı, çünki əvvəlki üsullardan daha az əzab verici hesab olunurdu.
Gilyotinin adı Dr. Joseph-Ignace Guillotinden götürülüb. O, bu cihazın tətbiqini təklif edən və onun hazırlanmasına kömək edən tibb alimi idi. Guillotinin əsas arqumenti, ölüm cəzasının icrasını daha az ağrılı və daha sürətli etmək idi. Lakin gilyotinin tətbiqi ilə bağlı ədalət və insan haqları ilə bağlı mübahisələr hələ də davam edir.
Gilyotinin simvolizmi də olduqca maraqlıdır. Bir tərəfdən, inqilabın ideallarının təcəssümü kimi - qanun qarşısında hamının bərabərliyinin simvolu kimi qəbul olunurdu. Digər tərəfdən isə, inqilabın dəhşətli tərəfini, amansızlığını və qan tökülməsini təmsil edir. Beləliklə, gilyotin tarixə həm bir texnoloji ixtira, həm də siyasi və sosial bir simvol kimi daxil olub.
Sözün məcazi mənasında "gilyotin" ifadəsi tez-tez sürətli və qəfil bir sona, gözlənilmədən bir şeyin kəskin şəkildə kəsilməsinə işarə etmək üçün istifadə olunur. Məsələn, "Layihə gilyotin altında qaldı" deyərkən, layihənin gözlənilmədən ləğv olunmasına işarə edilir.