Gizir sözü köhnəlmiş olsa da, Azərbaycan tarixi və mədəniyyəti üçün əhəmiyyətli bir termindir. Müasir lüğətlərdə “aşağı rütbəli inzibati işçi” kimi tərifini görsək də, gerçəklikdə gizirin vəzifəsi və ictimai mövqeyi daha mürəkkəb və çoxşaxəli idi.
Əslində, “gizir” sadəcə bir “aşağı rütbəli işçi” deyildi. O, müəyyən bir inzibati qurumda, yəni hərbi, məhkəmə və ya digər rəsmi qurumlarda, müxtəlif səviyyələrdə icraedici vəzifələr daşıyan şəxs idi. Vəzifəsinin xarakteri hansı qurumda çalışmasından asılı olaraq dəyişirdi. Məsələn, bir hərbi qurumda gizir əsgərlərin nəzarəti, təchizatın idarə olunması və s. kimi məsuliyyətlərə malik ola bilərdi. Məhkəmə sistemində isə, daha çox inzibati işlərə, sənədlərin idarə olunmasına və məhkəmə proseslərinin təşkilinə kömək edirdi.
“Gizir” sözünün köhnəlməsi onun funksiyalarının müasir dövlət qurumlarında daha ixtisaslaşmış vəzifələrə bölünməsi ilə bağlıdır. Müasir inzibati sistemdə gizirin vəzifələrini müxtəlif mütəxəssislər yerinə yetirir. Lakin, tarixi kontekstdə “gizir” sözü özünün geniş mənası ilə dövrünün inzibati sisteminin bir hissəsini təmsil edir və tarixi mənbələrdə rast gəlinən “gizir”lər haqqında məlumatlar həmin dövrün ictimai quruluşunu anlamaq üçün vacibdir. Misal olaraq, gətirilən “Koroğlu” əsərinə əsasən, gizirin sosial statusunun və ailəvi münasibətlərinin o dövrün ictimai həyatı haqqında əlavə məlumat verdiyini görmək olar.
Beləliklə, “gizir” sözünün tərifi yalnız “aşağı rütbəli inzibati işçi” ilə məhdudlaşdırılmamalı, tarixi kontekst nəzərə alınaraq daha geniş və dəqiq şəkildə izah edilməlidir. Onun vəzifələrinin müxtəlifliyi və ictimai mövqeyinin mürəkkəbliyi bu sözün tarixi əhəmiyyətini daha da artırır.