Görkəzmə (görkəzmək feliindən törəmiş isim): "Görkəzmək" sözü əsasən görünüş, zahir, xarici qiyafəni ifadə edir. Görkəzmə isə bu görünüşün, zahirin, xarici qiyafənin özü, onun konkret təcəssümü, bəzən də bu görünüşün yaratdığı təəssürat deməkdir. Yəni, sadəcə “görünüş”dən daha çox, o görünüşün müşahidəçiyə yaratdığı təsir, təəssürat da nəzərə alınır.
Məsələn, “O evdəki gözəllik, həyətin genişliyi, bağın gözəl çiçəkləri heyrətamiz bir görcəzmə yaradırdı.” cümləsində “görkəzmə”, sadəcə ev, həyət və bağın xarici görünüşünü deyil, bu görünüşün insanlarda yaratdığı ümumi təəssüratı, heyranlığı ifadə edir. Görkəzmənin mahiyyəti, tək-tək elementlərin bir araya gələrək meydana gətirdiyi tamlıqda, bütünlükdədir. Bu bütünlük isə həm gözlə görülən, həm də hiss olunan hissələrdən ibarət ola bilər.
Görkəzmə sözü, ədəbiyyatda daha çox təsvir xarakterli cümlələrdə, mənzərə, məkan və ya şəxsin xarici görünüşünün təsvirində istifadə olunur. Bu zaman, sözün sadə mənasından daha çox, yazıçının, şairin müşahidə və təsvir qabiliyyətinin gücü, yaratdığı emosional təsir ön plana keçir. Görkəzmə sözü ilə təsvir olunan şeyin özünəməxsus cazibəsi, fərqliliyi, özəl bir aurası olduğu vurğulanır.
Qısaca, görcəzmə sözü, sadəcə “görünüş” anlamından daha geniş bir mənaya malikdir. O, görünüşün yaratdığı ümumi təəssüratı, emosional təsirləri də özündə əks etdirir və ədəbi dilə xüsusi bir rəngarənglik qatar.