Həyət: Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında mühüm yer tutan "həyət" sözü, sadəcə "evin qabağında ətrafı hasar və ya binaların divarları ilə əhatə olunmuş sahə" kimi tərif edilməkdən xeyli dərin mənalara malikdir. Bu, yalnız fiziki bir yer deyil, həm də ailənin, məhəllənin sosial həyatının, xatirələrin, əməyin və səmimiyyətin mərkəzidir.
Tarixi kontekstə nəzər salsaq, həyət əsrlər boyu Azərbaycanlıların məişət həyatının ayrılmaz bir parçası olub. Evin əsas tərkib hissəsi kimi, həyət yalnız istirahət və əyləncə üçün deyil, həm də qida təminatı, heyvanların saxlanması, əl işlərinin görülməsi və bir çox digər məişət işlərinin yerinə yetirilməsi üçün istifadə olunub. Burada yetişdirilən tərəvəzlər, meyvələr və otlar ailənin qidasında əsas rol oynayıb. Qışa hazırlıq işləri, ev işləri, uşaq oyunları - hamısı həyətdə keçirilib.
Arxitektura baxımından, həyət evin dizaynında müəyyən bir tərzə malikdir. Şəhər həyətləri daha kiçik və təvazökar olsa da, kənd həyətləri daha geniş və fərqli zonalara bölünə bilər: bağçası, quyu, heyvan saxlamaq üçün yer və s. Həyətin hasarı, qapısı, ağacları, çiçəkləri, hətta daşları belə ailənin tarixini, zövqünü və həyat tərzini əks etdirir. Həyət, özünəməxsus estetikası ilə həm fərdi evin, həm də məhəllənin ümumi görünüşünü zənginləşdirir.
Müasir dövrdə həyətin əhəmiyyəti dəyişsə də, onun sosial və emosional funksiyası qalmaqdadır. Həyətlər hələ də ailənin bir araya gəldiyi, istirahət etdiyi, qonaq qəbul etdiyi yerdir. Xüsusilə kəndlərdə, həyət qonşular arasında ünsiyyət və birgə əməkdaşlığın məkanı olaraq öz əhəmiyyətini qoruyub saxlayır. Beləliklə, "həyət" sözü sadə bir coğrafi məkanın adı deyil, tarix, mədəniyyət, ailə, yaddaş və birlik məfhumlarını özündə birləşdirən dərin mənalı bir termindir.