izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Götürə: Sifət və iqtisadi termin kimi işlənən "götürə" sözü, əmək haqqının hesablanması üsulunu ifadə edir. Bu üsulda əmək haqqı işçinin hasil etdiyi məhsulun miqdarına, yaxud gördüyü işin həcminə görə müəyyən edilir. Başqa sözlə, işçinin qazancının miqdarı birbaşa onun əməyinin nəticəsinə bağlıdır. Daha sadə dillə desək, nə qədər çox işləsən, bir o qədər çox qazanırsan prinsipi ilə işləyir.

Götürə sistemində əmək haqqı müəyyən bir əməkhaqqı dərəcəsinin əsasında deyil, əldə edilən konkret nəticələrə əsasən hesablanır. Məsələn, bir fermerin taxıl yetişdirməsində götürə üsulu ilə işləyən bir işçinin əmək haqqı yetişdirdiyi taxılın miqdarına görə müəyyən edilə bilər. Yaxud, bir tikinti işçisi üçün götürə üsulu qoyduğu kərpicin sayına görə əmək haqqı müəyyən edilməsini nəzərdə tuta bilər.

Tarixən götürə üsulu, xüsusilə də kənd təsərrüfatında və sənətkarlıq sahələrində geniş yayılmışdır. Bu üsulun üstünlüyü işçinin daha məhsuldar olmasına, daha çox əmək sərf etməsinə və beləliklə də daha çox qazanmasına təşviq edən bir mexanizm olmasıdır. Lakin, eyni zamanda, bu üsulun bəzi mənfi cəhətləri də vardır. Məsələn, işçinin sağlamlığına zərər verə biləcək dərəcədə çox işləməsi, məhsulun keyfiyyətinin nəzərə alınmaması kimi problemlər yarana bilər. Bundan əlavə, götürə sistemində işçinin iş şəraitinin yaxşılaşdırılmasına, əməyin təhlükəsizliyinə az əhəmiyyət verilə bilər.

Müasir iqtisadiyyatda götürə üsulu, əsasən, müəyyən iş növlərində, məsələn, satılan malın miqdarına görə komissiya alan satıcılarda, və ya müəyyən sayda əməliyyat həyata keçirən brokerlərdə tətbiq olunur. Lakin, götürə sisteminin tətbiqi zamanı ədalətli və şəffaf hesablama sisteminin olması və işçinin hüquqlarının qorunması vacibdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz