İşəmuzd, iqtisadiyyatda və əmək münasibətlərində mühüm yer tutan bir əmək haqqı növüdür. Sadəcə fəhlənin gördüyü işin miqdarına və ya istehsal etdiyi məhsulun həcminə görə müəyyən edilən bir ödəniş sistemi olaraq qəbul edilməməlidir. Əslində, işəmuzd daha mürəkkəb bir konsepsiyadır və müxtəlif faktorlardan asılı olaraq fərqli formalarda özünü göstərə bilər.
Ənənəvi anlayışda, işəmuzd əmək haqqı sistemində fəhlənin qazancının əsas meyarı istehsal etdiyi məhsulun miqdarı və ya görülən işin həcmidir. Məsələn, bir tikişçi tikilən paltarın sayına, bir kənd təsərrüfatı işçisi yığdığı məhsulun miqdarına görə ödəniş alır. Bu sistemin sadəliyi və ədalətli görünüşü bir çox müəssisə tərəfindən tercih edilməsinə səbəb olur. Lakin, bu yanaşma bəzi çatışmazlıqlardan da məhrum deyildir.
İşəmuzd sisteminin tənqidçiləri, bu sistemin keyfiyyəti nəzərə almadan yalnız miqdarı önə çəkdiyini, nəticədə keyfiyyətin aşağı düşməsinə səbəb ola biləcəyini qeyd edirlər. Həmçinin, işəmuzd sistemi işçinin sağlamlığı və təhlükəsizliyi ilə bağlı narahatlıqlara səbəb ola bilər. Çünki işçilər daha çox məhsul istehsal etmək üçün təzyiq altında qala bilər və bu da onların sağlamlıqlarını təhlükəyə ata bilər. Bu səbəbdən, müasir işəmuzd sistemləri əksər hallarda keyfiyyətə və təhlükəsizlik standartlarına da əhəmiyyət verir.
Müasir işəmuzd sistemləri, sadə miqdar əsaslı ödənişdən daha mürəkkəb modelləri əhatə edir. Məsələn, bəzi hallarda işin mürəkkəbliyi, tələb olunan bacarıqlar və ya əməyin sərf olunan vaxtı da nəzərə alınır. Bundan əlavə, bonus sistemləri və digər motivasiya vasitələri işəmuzd sisteminə əlavə edilərək işçilərin məhsuldarlığını artırmaq və keyfiyyəti yaxşılaşdırmaq məqsədi güdülür. Beləliklə, işəmuzd sadəcə bir əmək haqqı sistemi deyil, müəssisənin məhsuldarlığı, keyfiyyəti və əmək münasibətlərinin tənzimlənməsi üçün istifadə olunan kompleks bir vasitədir.