Günbəz, farsca mənşəli bir söz olub, yarımkürə və ya daha ümumi mənada, üstü qabarıq, qübbəvari bir bina damını ifadə edir. Sadəcə "dam" demək kifayət etmir; günbəz, özünün xüsusi, monumental və estetik forması ilə fərqlənir. Bu forma, bina memarlığında əsrlər boyu, həm funksional (yağış sularının axıdılması, qarın toplanmasının qarşısının alınması kimi), həm də estetik (güc, əzəmət və ilahiyyətin ifadəsi kimi) məqsədlər üçün istifadə olunub.
Günbəzlər ölçülərinə, formalarına və tikinti üsullarına görə müxtəliflik göstərir. Kiçik, sadə günbəzlərdən tutmuş, nəhəng və mürəkkəb quruluşlu, mürəkkəb həndəsi naxışlarla bəzədilmiş günbəzlərə qədər geniş çeşiddə rast gəlinir. Məsələn, sferik (tam kürəyə yaxın), soğanvari, konik (konus şəklində) və çoxbucaqlı günbəzlər mövcuddur. Onların tikintisində daş, kərpic, taxta, metal və müasir materiallar istifadə edilə bilir.
Tarix boyu günbəzlər, məscidlər, saraylar, türbələr, hamam və digər əhəmiyyətli binaların dam örtüyünü təşkil edərək, memarlıq üslublarına özünəməxsus bir möhür vurub. Misal üçün, İslam memarlığında günbəzlər, ilahi qüdrətin simvolu olaraq geniş yayılmış və bəzən peyğəmbərin məqbərələrinin üzərini örtmək üçün istifadə olunmuşdur. Qərb memarlığında da günbəzlər özünəməxsus yer tutmuş, xüsusilə də Barokko və Klassikizm dövründə möhtəşəm binaların əsas kompozisiya elementlərindən biri olmuşdur.
Verilən misalda ("Şeşpər günbəzə elə dəydi ki, günbəzdən od töküldü") günbəzin həm memarlıq elementi, həm də metaforik mənada istifadə olunduğunu görürük. Bu, günbəzin həm fiziki möhkəmliyini, həm də ehtimal ki, içindəki dəyərli bir şeyin (məsələn, bir sərvətin) simvolunu ifadə edə bilər.