Günbəz, farsca mənşəli bir söz olub, yarımkürə formasında inşa edilmiş bina örtüyünü, daha dəqiq desək, binanın üst hissəsini örtən tağlı quruluşunu ifadə edir. Sadəcə bir dam deyil, memarlıqda əsaslı yeri olan, həm estetik, həm də funksional dəyəri olan bir elementdir. Forma etibarı ilə qübbə ilə sinonim olsa da, günbəz daha çox yerli memarlıqda, xüsusilə də tarixi tikililərdə (məscidlər, hamamlar, türbələr və s.) istifadə olunan termin kimi qəbul olunur.
Günbəzlərin formaları müxtəlifdir. Sadə yarımkürədən tutmuş, çoxbucaqlı, ampulvari, soğanvari və s. formalarda tikilirlər. Onların ölçüləri də, kiçik bir otağın damından tutmuş, nəhəng məscidlərin heybətli örtüyünə qədər dəyişə bilər. Günbəzlərin hündürlüyü, diametri və dizaynı həm binanın ümumi memarlıq üslubuna, həm də istehsal materialına (daş, kərpic, beton və s.) bağlıdır.
Günbəzin memarlıqda mühüm rolu vardır. Yalnız estetik görünüş verməklə yanaşı, binanın içini yağışdan, qardan və günəşdən qoruyur, həmçinin hava axınlarının tənzimlənməsində və akustikanın yaxşılaşdırılmasında rol oynayır. Tarix boyu müxtəlif mədəniyyətlərdə günbəzlər gücün, səltənətin və ilahiyyətin simvolu kimi qəbul edilmiş, hətta dini mərasimlərdə xüsusi əhəmiyyət kəsb etmişdir.
Misal olaraq verilən "Şeşpər günbəzə elə dəydi ki, günbəzdən od töküldü" ifadəsi günbəzin möhkəmliyini, həm də onun əhəmiyyətini vurğulayır. "Şeşpər" sözü burada altıbucaqlı formaya işarə edir, "od tökülməsi" isə güclü zərbənin təsirini, yəni günbəzin nə qədər möhkəm olduğu barədə təsəvvür yaradır. Bu ifadə günbəzin sadəcə bir damdan daha çox olduğunu, əslində güclü və davamlı bir memarlıq əsəri olduğunu göstərir.