Günəbaxan (Helianthus annuus) uzun gövdəli, iri, parlaq sarı çiçəkləri ilə seçilən, bir illik, otsu bir bitkidir. Adından da göründüyü kimi, günəşə doğru dönmə xüsusiyyətinə malikdir – heliotropizm adlanan bu fenomen bitkinin gün ərzində günəşin hərəkətinə uyğun olaraq öz mövqeyini dəyişməsinə səbəb olur. Bu, bitkinin fotosintez prosesini optimallaşdırmaq üçün günəş işığından maksimum dərəcədə istifadə etməsinə imkan verir. Günəbaxanlar müxtəlif hündürlüklərdə (1 metrdən 3 metrə qədər) yetişə bilir.
Günəbaxanın əsas əhəmiyyəti onun iri, qara toxumlarında yatır. Bu toxumlardan yüksək keyfiyyətli, sağlamlıq üçün faydalı yağ istehsal olunur. Günəbaxan yağı yeməkdə, kosmetikada və hətta sənayedə geniş tətbiq olunur. Toxumları həmçinin qızardılıb qəlyanaltı kimi, müxtəlif şirniyyat və qəlyanaltı məhsullarının tərkibində istifadə olunur. Həmçinin, günəbaxan toxumlarının qabığı heyvan yemi kimi də istifadə edilə bilir.
Günəbaxan sadəcə kənd təsərrüfatı bitkisi deyil, həm də dekorativ bir bitkidir. Onun böyük, rəngarəng çiçəkləri bağları bəzəyir, gözəl bir mənzərə yaradır. Müxtəlif növ günəbaxanlar mövcuddur, bəziləri daha çox toxum istehsalına yönəlmiş, bəziləri isə daha çox dekorativ məqsədlər üçün yetişdirilir. Günəbaxan tarlalarının gözəlliyi isə bir çox rəssam və fotoqrafı ilhamlandırmış və sənət əsərlərinə çevrilmişdir.
Qısaca olaraq, günəbaxan həm iqtisadi, həm də estetik cəhətdən əhəmiyyətli, çox yönlü bir bitkidir. Həyətdə, tarlada və ya bağda yetişən bir günəbaxan sadəcə bir bitki deyil, təbiətin gözəlliyinin və insan üçün faydalılığın bir simvoludur.