Hacıleylək sözü Azərbaycan dilində əsasən iki mənada işlənir. Birinci və daha çox yayılmış mənası, leyləyin sinonimidir. Yəni, həm uzun boyunlu, uzun ayaqlı, ağ və qara rəngli bu gözəl quşu, həm də onun növlərini ifadə edir. Baharın gəlişi ilə əlaqələndirilən bu quşun gəlişi, təbiətin oyanması, yeni həyatın başlanması ilə bağlı poetik təsvirlərdə tez-tez rast gəlinir. Misal üçün, "Bahar çağı hacıleyləklər gəldi" deyəndə, həm baharın gəlişini, həm də təbiətin canlanmasını ifadə edən rəmzi bir məna daşıyır. Hacıleylək sözünün bu mənası, leyləklərin müqəddəs sayıldığı və xeyir simvolu kimi qəbul edildiyi bəzi mədəniyyətlərdən də təsirlənmiş ola bilər.
İkinci mənası isə daha az yayılmış, əsasən şifahi dilin tərkib hissəsi olan, məcazi bir ifadədir. Bu mənada, "hacıleylək" sözü həddindən artıq uzun boylu insanları təsvir etmək üçün işlədilir. "Uzundraz, boyu həddindən artıq uzun adam haqqında" deyə izah olunması da bu mənaya işarədir. Bu istifadədə, sözün "hacı" hissəsi, boyun uzunluğunu vurğulamaq üçün, bir növ hiperbola (aşırma) kimi istifadə olunur. Sanki, insanın boyu o qədər uzundur ki, sanki hacı (məsələn, Məkkəyə gedən) qədər yol getmiş kimi görünür. Bu ikinci məna, daha çox zarafatcasına, şən bir tonda işlədilir.