Helium (He) - Mendeleyev dövri sisteminin sıfır qrupuna aid olan, kimyəvi cəhətdən olduqca inert (passiv) bir kimyəvi elementdir. Adını Yunanca "Helios" (Günəş) sözündən almışdır, çünki ilk dəfə Günəşin spektral təhlili zamanı aşkar edilmişdir. Bu, onun Yer kürəsində nadir hallarda təmiz halda tapılmasının səbəblərindən biridir. Elementin adı 1868-ci ildə ingilis astronomu Norman Lokyer və fransız kimyaçısı Pyer Jansən tərəfindən verilmişdir.
Helium, rəngsiz, iysiz, dadsız və biratomlu bir qazdır. Bütün elementlərin ən yüngülü olan hidrogendən sonra ən yüngül ikinci elementdir. Aşağı temperaturda maye vəziyyətdə olur və çox aşağı temperaturda (-268.93 °C) mayenin qaynama temperaturundan aşağıda bərk hal alır. Digər qazlardan fərqli olaraq, helium çox aşağı temperaturda belə maye halda qalmağa meyllidir. Bu xüsusiyyəti onu kriogenik texnologiyalarda, məsələn, süperkeçirici maqnitlərin soyudulmasında, olduqca faydalı edir.
Heliumun ən maraqlı xüsusiyyətlərindən biri də onun olduqca aşağı sıxlığıdır. Bu səbəbdən, helium dolu balonlar havada üzür. Həmçinin, helium səs sürətini digər qazlara nisbətən daha sürətli ötürür, buna görə də heliumla dolu balonlarda səsin tembri daha yüksək olur. Bu xüsusiyyət, heliumun səs kəşflərində və müalicəvi məqsədlərdə (məsələn, astma müalicəsində) istifadəsinə səbəb olur.
Helium Yer kürəsində radioaktiv elementlərin parçalanması nəticəsində əmələ gəlir. Əsasən təbii qaz yataqlarında tapılır və oradan ayrılır. Həmçinin, bəzi mineral sularında da az miqdarda helium aşkar edilmişdir. Heliumun tətbiq sahələri genişdir: elmi tədqiqatlarda, qaz xromatografiyasında, qaynaq işlərində, nəfəs alma cihazlarında (dalğıclar üçün) və bir çox digər sahələrdə geniş istifadə edilir. Nadir və qiymətli bir qaz olduğundan, heliumun qorunması və səmərəli istifadəsi vacibdir.