izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Hərləmək felinin əsas mənası dairəvi hərəkət etdirmək, fırlatmaq, döndərmək, dolandırmaqdır. Bu, sadəcə bir cismi ətrafında fırlatmaq deyil, həm də onun müəyyən bir trayektoriya üzrə dairəvi hərəkətini təmin etmək deməkdir. Belə ki, bir çarxı hərləmək onun ox ətrafında fırlanmasını, bir topu hərləmək isə onu havaya atıb ətrafında fırlanmasını təmin etməyi nəzərdə tutur.

Hərləmə hərəkəti müxtəlif kontekstlərdə müxtəlif vasitələrlə həyata keçirilə bilər. Mexaniki qurğular, əl hərəkətləri, hətta təbii hadisələr də hərləməyə səbəb ola bilər. Məsələn, bir dəyirmanı suyun hərəkəti hərləyir, bir uşaq topu əlində hərləyir, bir saat mexanizmi isə saat əqrəbini hərləyir. Bu müxtəlifliyi nəzərə alaraq, hərləməyin yalnız fiziki hərəkət deyil, eyni zamanda müəyyən bir məqsəd və ya prosesin tərkib hissəsi olduğunu da qeyd etmək lazımdır.

Maraqlı bir məqam da odur ki, "hərləmək" sözü bəzən daha məcazi mənalarda da işlədilə bilər. Məsələn, bir fikri, bir mövzunu "hərləmək" ifadəsi həmin fikrin və ya mövzunun müxtəlif aspektlərini ətraflı şəkildə araşdırmaq, onun ətrafında dolanmaq mənasını verə bilər. Bu məcazi istifadə, sözün əsas mənasından – dairəvi hərəkətdən – irəli gəlir və onun geniş semantik potensialını göstərir.

Nəticə olaraq, "hərləmək" sadəcə bir fiziki hərəkəti deyil, daha geniş bir məna spektrinə malik, zəngin bir feldir. Onun həm konkret, həm də məcazi mənaları, müxtəlif kontekstlərdə istifadə imkanları sözün dilçilik baxımından əhəmiyyətini artırır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz