izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Həyəcan – güclü duyğu və emosional reaksiya olaraq insanın daxili aləmində baş verən sürətli fiziki və psixoloji dəyişikliklərin müşahidə olunduğu bir haldır. Bu, sadəcə narahatlıq və ya təşvişdən daha çoxdur; həyəcanın özünəməxsus fiziki əlamətləri (ürək döyüntüsünün sürətlənməsi, əllərin tərləməsi, nəfəs darlığı, əzələ gərginliyi və s.) və psixoloji təzahürləri (diqqətin yayılması, qorxu, qeyri-müəyyənlik hissi, əsəbilik və s.) vardır.

Həyəcanın səbəbləri çox müxtəlif ola bilər: qarşıdakı vacib bir hadisə (imtahan, görüş, çıxış), qəfil təhlükə, həyəcan verici bir xəbər, stressli vəziyyət, yaxın bir insanın sağlamlığı ilə bağlı narahatlıq və ya gələcəklə bağlı qeyri-müəyyənlik kimi faktorlar həyəcana səbəb ola bilər. Həyəcanın şiddəti və müddəti fərdi fərqlərə, hadisənin əhəmiyyətinə və şəxsin stressə reaksiya verən mexanizminə bağlı olaraq dəyişə bilər.

Maraqlı bir məqam odur ki, həyəcan həm mənfi, həm də müsbət emosiyalar ilə əlaqələndirilə bilər. Məsələn, vacib bir görüş öncəsi duyulan həyəcan mənfi emosiyalarla əlaqələndirilirsə də, sevilən bir insanla görüş öncəsi duyulan həyəcan müsbət emosiyaların təzahürü ola bilər. Beləliklə, həyəcanın özündən daha çox onun konteksti və şəxsin ona verdiyi məna əhəmiyyətlidir.

Psixologiya və fiziologiya elmləri həyəcanın beyin və bədəndəki fəaliyyət mexanizmlərini araşdırır. Həyəcanı idarə etmək üçün müxtəlif üsullar mövcuddur: dərin nəfəs alışı, meditasiya, idman, yoganın müxtəlif formaları, psixoloji məşğələlər və s. Həddindən artıq və uzun müddətli həyəcan isə sağlamlığa mənfi təsir göstərə bilər, buna görə də həyəcanın idarə olunması çox vacibdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz