Huşyar (fars. اصحاب هوشيار - huşyar) sözü Azərbaycan dilində əsasən "ağıllı, düşüncəli, şüurlu, dərrakəli" mənalarında işlənir. Lüğətlərdəki qısa izahı bu sözün zəngin məna dünyasını tam əks etdirmir. "Huşyar" sadəcə ağıllı olmaqdan daha çox, ətraf aləmə və hadisələrə şüurlu yanaşma, dəqiq müşahidə qabiliyyəti, tez düşünmə və düzgün qərar vermə bacarığını ifadə edir. Bu, passiv bir ağıllılıq deyil, aktiv, həyati hadisələrə çevik reaksiya verməyi özündə cəmləşdirən bir keyfiyyətdir.
Sözün klassik ədəbiyyatda istifadəsi daha da maraqlıdır. "Huşyar" sözü çox vaxt xəbərdarlıq, diqqətlilik və hətta müəyyən bir təhlükənin yaxınlaşması barədə xəbərdarlıq mənasında da işlənir. Misal olaraq, verilən misal cümlədə olduğu kimi ("Mülki-dünya aqibət bərbad olur, ey huşyar!") ədəbi mətnlərdə huşyar adam, gələcək fəlakətləri proqnozlaşdıra bilən, ayıq-sayıq və müdrik insanı təcəssüm etdirir.
Etymologiyasına nəzər salsaq, farsca kökünün "huş" (şüur, ağıl) və "yar" (sahib) sözlərindən törədiyini görürük. Beləliklə, "huşyar" "ağıla sahib olan", "şüurlu" mənasını da özündə daha geniş şəkildə əks etdirir. Yəni, sözün mənası sadəcə intellekt səviyyəsini deyil, həm də şüurun və ağılın həyatda aktiv tətbiqini, həssaslığı və həyatı dərk etmə qabiliyyətini göstərir.
Qısaca desək, "huşyar" sözü sadəcə bir lüğət mənasından daha çoxdur. Bu, dərrakə, müşahidə, həssaslıq, proqnozlaşdırma və düzgün qərar vermə qabiliyyətlərinin birliyidir. Bu söz ədəbiyyatda dərin simvolik məna daşıyır və həmişə ayıqlıq, diqqətlilik və gələcəyə hazır olmağı ifadə edir.