Xabanera [isp.] İspan dilindən gələn "xabanera" sözü, əslən Kubadan olan, lakin İspaniyada geniş yayılmış coşğun və ehtiraslı bir rəqs və musiqi növünü təsvir edir. Bu, sadəcə bir rəqs və ya hava deyil, bir mədəniyyət tarixinin, musiqi ənənələrinin və sosial həyatın əksidir.
Kubanın Afrika və Avropa musiqi ənənələrinin qarışığından yaranan xabanera, özünəməxsus ritmi və melodiyası ilə seçilir. Sincopasiyalı ritmləri, ehtiraslı ifadəsi və tez-tez istifadə olunan afrokuban musiqi alətləri (konqalar, marakalar, tres kubano) onu digər rəqslərdən fərqləndirir. Rəqsin özündə isə, cazibədarlığı ilə yanaşı, romantik və hətta bir qədər də təmkinli bir xarakter hiss olunur.
İspaniyaya gəlməsi ilə xabanera, xüsusilə də Andalusiya bölgəsində böyük populyarlıq qazanmış və yerli musiqi ənənələrinə təsir göstərmişdir. Bir çox İspan bəstəkarları, xabaneranın ritm və melodik xüsusiyyətlərindən əsərlərində istifadə etmişlər. Hətta, bəzi flamenko rəqsləri ilə də oxşarlıqları görünür.
Xabaneranın mənası yalnız musiqi və rəqsdən kənara çıxaraq, tarixi və mədəni kontekstdə də araşdırılmalıdır. O, Kuba tarixinin və mədəniyyətinin əsas hissəsi olaraq, o dövrün sosial həyatını, insanlar arasındakı münasibətləri və musiqi ənənələrini əks etdirir. Bu baxımdan, xabanera sadəcə bir rəqs deyil, bir zaman qapısıdır – keçmişə, müxtəlif mədəniyyətlərin qovuşma nöqtəsinə aparan bir yol.