Çobanı: Azərbaycan xalq rəqsləri arasında özünəməxsus yer tutan, canlılığı və enerjisi ilə seçilən bir rəqs növüdür. Əsasən əldə çomaqlarla ifa edilən bu rəqs, adından da göründüyü kimi, çobanların həyat tərzinə, onların əyləncə və mərasimlərinə bağlıdır. Çomaqların ritmik hərəkətləri ilə müşayiət olunan rəqs, ifaçılardan yüksək çeviklik, cəldlik və koordinasiya tələb edir. Hərəkətlərin sürəti və ritmi, ifaçının duyğularını və həyəcanını əks etdirərək tamaşaçılarda da həmin enerjini oyadır.
Çobanı rəqsinin əsas xüsusiyyətlərindən biri də onun kollektiv xarakteridir. Adətən bir neçə ifaçı tərəfindən birlikdə ifa olunan bu rəqs, komanda işini, qarşılıqlı əlaqəni və birgə hərəkəti önə çəkir. İfaçılar arasında yaxşı əlaqə və uyğunlaşma, rəqsin gözəlliyini və ahəngini daha da artırır. Rəqsin hərəkətləri və ritmi, çobanların həyatında əsas yer tutan təbiət hadisələrini, heyvanların davranışlarını, eləcə də gündəlik həyatlarının bəzi məqamlarını əks etdirə bilər.
Çobanı rəqsinin musiqisi də rəqsin özünəməxsusluğu ilə tamamlanır. Canlı, dinamik və ritmik musiqi, rəqsin enerjisini daha da gücləndirir və ifaçılara ilham verir. Musiqidə istifadə olunan milli alətlər, rəqsin xalq musiqisi ilə olan sıx əlaqəsini vurğulayır. Bu musiqi, həm rəqsin ritmini müəyyənləşdirir, həm də onun əhval-ruhiyyəsini formalaşdırır.
Ümumiyyətlə, çobanı, sadəcə bir rəqs deyil, Azərbaycan mədəniyyətinin, xalqının həyat tərzinin, adət-ənənələrinin və musiqi mədəniyyətinin canlı bir təcəssümüdür. Onun öyrənilməsi və təbliği, milli irsin qorunması və gələcək nəsillərə ötürülməsi baxımından son dərəcə əhəmiyyətlidir. "Dostlar çobanı oynayırlar" ifadəsi isə bu rəqsin insanları bir araya gətirən, dostluq və birliyi simvolizə edən bir əyləncə olduğunu göstərir.