izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Xangəldi sözü Azərbaycan dilində uzun müddət gözlənilən birinin gəlişi ilə bağlı zarafatlı bir ifadədir. Sözün etimologiyası dəqiq bilinməsə də, "xan" və "gəldi" sözlərindən törəmə olduğu ehtimal edilir. "Xan" sözü burada nüfuzlu, əhəmiyyətli bir şəxsiyyət mənasında deyil, daha çox "çox gözlənilən" və ya "nəhayət gələn" mənasında işlənir. Beləliklə, "xangəldi" ifadəsi uzun müddət gözlənilən bir hadisənin, əsasən də bir insanın gəlişinin nəhayət baş verməsini, bəzən isə bu gəlişin gecikdiyini və ya gözlənilən təsirini tam yaratmadığını ifadə edir.

İfadənin əsas xüsusiyyəti zarafatlı və biraz da istehzaedici olmasıdır. Uzun gözlənti nəticəsində gələn adamın əhəmiyyəti ya şişirdilir, ya da məzəli şəkildə aşağı salınır. Məsələn, "Sənin gəlməyin lap xangəldiyə döndü" cümləsi gələn şəxsin gecikməsini və ya gəlişinin gözləntiləri tam ödəməməsini ifadə edir. Bu ifadəni istifadə edən şəxs, gələn adamın gəlişinin uzun müddət gözlənildiyini vurğulamaqla yanaşı, eyni zamanda bir az da məzəli bir tonda onu "qonaq" kimi deyil, çoxdan gözlənilən, demək olar ki, "möcüzəvi" bir hadisə kimi təqdim edir.

Xangəldi sözü Azərbaycan dilinin zəngin ifadə vasitələrini göstərən maraqlı nümunələrdəndir. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişsə də, əsasında hər zaman gözlənti və onun gerçəkləşməsi, həmçinin bu gerçəkləşmənin əhəmiyyəti ilə bağlı incə bir zarafat yatır. Bu ifadə, gündəlik danışıqda insanların duyğularını, düşüncələrini daha canlı və əlçatan şəkildə ifadə etmələrinə kömək edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz