Xata sözü Azərbaycan dilində geniş məna kəsb edən bir termindir. Əsasən səhv, yanlışlıq, qüsur və ya qəbahət mənalarında işlənir. Lüğətlərdəki sadə təriflər xatanın çoxcəhətliliyini tam əks etdirmir. Xata, sadəcə bir səhv deyil, həm də insanın hərəkət və düşüncələrindəki uyğunsuzluq, hədəfdən yayınma və ya çatışmazlıqdır.
Birinci mənası kimi göstərilən "xəta" ilə sinonim olaraq, xata təsadüfi və ya qəsdən edilmiş səhvləri, yanlış hesablamaları, yanlış anlayışları və ya yanlış hərəkətləri əhatə edir. Məsələn, riyazi bir hesablamada edilən xəta, yazıda edilən yazım xətası, yaxud da qərar qəbulunda edilən məntiqi xəta bunlara misal ola bilər. Bu mənada xəta, nəticədə düzəldilməsi və ya təzmin edilməsi lazım olan bir nöqsandır.
İkinci mənası isə daha çox mənəvi və etik tərəfi əhatə edir. Xata, "qəbahət", "qüsur", "günah" kimi sözlərlə sinonim olaraq, əxlaqi prinsiplərə uyğun olmayan, qəbul edilməyən və ya qınaq doğuran bir hərəkəti ifadə edə bilər. Bu mənada xata, fərdin özünə və ətrafına ziyan vura bilər və peşmançılıq və ya tövbə ilə müşayiət oluna bilər.
Atalar sözündəki "Kiçikdən xata, böyükdən əta" deyimi də xatanın iyerarxik təbiətini vurğulayır. Yəni kiçik səhvlərin bağışlanıla biləcəyi, lakin böyük səhvlərin daha ciddi nəticələrə səbəb olacağı fikrini ifadə edir. Bu deyim, xətaların nəticələrinin fərqli ola biləcəyini və ölçülməli olduğunu göstərir.
Nəticə olaraq, "xata" sözü sadə bir səhv ifadəsindən daha çox mənaya malikdir və kontekstə görə müxtəlif çalarlar kəsb edir. Həm obyektiv səhvləri, həm də subyektiv, mənəvi nöqsanları əhatə edən bu sözün daha dəqiq anlaşılması üçün kontekstin nəzərə alınması vacibdir.