izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Xatun sözü Azərbaycan dilində qadınlara, xüsusilə də yüksək vəzifəli və ya nüfuzlu qadınlara verilən hörmətli bir ünvan, titul və ya müraciət formasıdır. "Xanım" sözünə bənzəsə də, "xatun" daha çox tarixi kontekstdə, xüsusən də Orta Asiya türkləri arasında hakim və ya nüfuzlu bir qadını təsvir etmək üçün istifadə olunurdu. Bu, sadəcə bir hörmət ifadəsi deyil, eyni zamanda, güc, nüfuz və sosial statusu da əks etdirirdi.

Sözün etimologiyası türk dillərindən gəlir və kökündə "xana" (hökmdar) sözü ilə əlaqəlidir. Bu əlaqə, xatunun, xanın həyat yoldaşı və ya öz hüququnda güclü bir qadın olduğunu göstərir. Beləliklə, "xatun" sadəcə bir qadın deyil, həmçinin öz gücünü, qərar vermək qabiliyyətini və ictimai həyatda fəal iştirakını vurğulayan bir termin idi.

S.Rəhimovun misalında olduğu kimi, "xatun" sözü bədii əsərlərdə də tarixi konteksti və qadın obrazının gücünü, mövqeyini vurğulamaq üçün istifadə olunur. İtirilən gənclik üçün həsəd və qısqanclıq hissləri, xanla xatunun arasına düşən "qəribə bir təbə" olaraq təsvir edilir ki, bu da xatunun sosial mövqeyini və gücünü göstərir. Çünki belə güclü bir qadının həyatında baş verən emosiyalar və hadisələr, adi bir qadının həyatında baş verənlərdən daha çox əhəmiyyət kəsb edir.

Qısacası, "xatun" sözünün mənası sadəcə "bax xanım" deyil; o, tarixi, sosial və mədəni kontekstə malik zəngin məna daşıyan bir sözdür və qadınların gücünü, nüfuzunu və sosial statusunu əks etdirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz