izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Xəbərdar sözü ərəb dilindən ("xəbər") və fars dilindən ("dar" – sahib olmaq, malik olmaq mənasında) gəlmiş bir söz olub, "bir işdən xəbəri olan, məlumatlı, agah olan" mənasını verir. Yalnız sadəcə "məlumatlı" deməklə kifayətlənmək olmaz, çünki xəbərdar olmaq, passiv bir məlumatlılıqdan daha çox, həmin məlumata əsasən bir reaksiya vermək potensialını da özündə əks etdirir. Yəni, xəbərdar olan şəxs sadəcə məlumatlı deyil, həm də bu məlumatın nəticələrini düşünməyə, ola biləcək təhlükələrə hazır olmağa və ya müvafiq addımlar atmağa hazırdır.

Bu sözün mənası kontekstdən asılı olaraq nüanslar əldə edə bilər. Məsələn, "oddan xəbərdar olmaq" ifadəsi sadəcə odun nə olduğunu bilməkdən deyil, odun təhlükəli olduğunu bilmək və ona görə ehtiyatlı olmaqdan bəhs edir. Beləliklə, "xəbərdar" sözü həm məlumatlılıq, həm də ehtiyatlılıq, hazırlıq və hətta sərkəşlik mənalarını da özündə birləşdirə bilir. Sözün istinad edildiyi mənbədəki misal da ("Ol zalimi-bədxu, şuxisitəmkar; Zakirin halından deyil xəbərda") bu çoxcəhətliliyi göstərir: şair zalımın Zakirin halından xəbərdar olmamasını, onun əzab-əziyyətlərindən xəbərsiz qalmasını tənqid edir.

Müasir Azərbaycan dilində "xəbərdar etmək" feili də geniş istifadə olunur. Bu feilin mənası isə bir başqasını bir hadisə, təhlükə və ya vacib məlumat barədə xəbərdar etmək, onun diqqətini cəlb etməkdir. Beləliklə, "xəbərdar" sözü həm bir vəziyyətə, həm də hərəkətə aid ola bilən geniş mənalı bir sözdür.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz