Xəcalət (ər. خجل - xəcəl - utanmaq) sözü Azərbaycan dilində bir neçə mənada işlənir. Əsasən, utanmaq, qızarmaq hissi ilə əlaqəli olaraq, insanın öz hərəkətlərinə, davranışlarına, ya da baş vermiş hadisələrə görə duyduğu psixoloji və fiziki vəziyyəti ifadə edir. Bu, sadəcə bir duyğu deyil, həm də bu duyğunu yaradan vəziyyətin özü ola bilər.
Birinci və ən geniş yayılmış mənası, utanılacaq vəziyyət, utanmağa səbəb olan hadisə və ya hərəkətdir. Məsələn, birisi səhv etdikdə, yanlış bir şey dediyi zaman və ya gözlənilməz bir vəziyyətə düşdüyü zaman xəcalət çəkir. Bu xəcalət, daxili bir narahatlıq, özünə qarşı inamsızlıq, özünü qınama və ya başqalarının fikirlərindən narahatlıq kimi ifadə oluna bilər. Bədəndə qızarma, ürək döyüntüsünün sürətlənməsi, əllərin tərləməsi kimi fiziki əlamətlər müşahidə oluna bilər.
İkinci mənası isə daha çox utanma hissinin özüdür. Bu halda, xəcalət, insanın özünü pis hiss etməsi, öz davranışlarından peşman olması və ya başqalarının qarşısında özünü aşağılama hissidir. Xəcalət, bəzən bir növ özünü cəzalandırma mexanizmi kimi də fəaliyyət göstərə bilər; insan özünü həmin vəziyyətə saldığı üçün özünü cəzalandırır.
Üçüncü mənada isə xəcalət, utanmağa səbəb olan konkret bir şey kimi başa düşülür. Misal üçün, "O, öz xəcalətinə görə başını aşağı saldı" cümləsində xəcalət, konkret bir hadisə və ya hərəkəti təmsil edir. Bu mənada xəcalət, "utanc", "rüsvayçılıq", və ya "qınaq" sözlərinin sinonimi kimi istifadə oluna bilər.
Gülzarın misalında olduğu kimi ("Allah, xəcalətimdən bibimin üzünə baxa bilmirəm"), xəcalət konkret bir vəziyyətin, yəni bibinin qarşısında utancaq bir halın ifadəsidir. Bu, həm utanma hissinin özü, həm də bu hissi yaradan vəziyyətin təsviridir.