Xətkeş [ər. xətt və fars. keş] — Düz xətlər çəkmək üçün istifadə olunan düzbucaqlı və ya müxtəlif formalı, ümumiyyətlə düz səthli alətdir. "Keş" sözü farsca "edən", "çəkən" mənasını verir və beləliklə, xətkeş sözünün tam mənası "xətt çəkən" deməkdir. Bu sadə, lakin çox əhəmiyyətli vasitə, həndəsənin, texnikanın, rəsmin və digər bir çox sahələrin əsas alətlərindən biridir. Xətkeşlər müxtəlif ölçülərdə, materiallardan (plastik, metal, taxta) və qalınlıqlarda istehsal olunur. Bəzi xətkeşlər, xüsusilə məktəb xətkeşləri, santimetr və millimetr bölmələri ilə qeyd olunur, bu da dəqiq ölçmələr aparmağa imkan verir. Məktəb dərslərindən tutmuş incəsənət əsərlərinin yaradılmasına qədər hər yerdə öz əhəmiyyətini saxlayan xətkeş, sadəliyinə baxmayaraq, dünyanı formalaşdırmaqda mühüm rol oynamışdır.
Xətkeşin əhəmiyyəti yalnız ölçmə və düz xətlər çəkməklə məhdudlaşmır. O, dəqiqlik və dəqiq hesablamaların simvoludur. Məsələn, şairlərin və yazıçılarının əsərlərində xətkeş tez-tez dəqiqlik, səliqəlilik və planlılığın metaforası kimi istifadə olunur. Misal olaraq, verilən şeirdəki "qələm, xətkeş, pərgar, rezin əlindən düşmədi" ifadəsi şairin dəqiq, planlı və yorulmaz işinin simvoludur. Bu ifadə sənətkarın yaradıcılıq prosesinə olan sədaqətini və öz əsərinə olan ciddi yanaşmasını əks etdirir.
Tarixən xətkeşlərin müxtəlif materiallardan hazırlandığını da qeyd etmək lazımdır. Qədim dövrlərdə taxtadan hazırlanan xətkeşlər daha çox istifadə olunurdu. Sonralar isə metal və plastik materialların istifadəsi xətkeşlərin daha davamlı və dəqiq olmasına səbəb oldu. Bu gün isə, xüsusilə texnologiyanın inkişafı ilə birlikdə, rəqəmsal xətkeşlər və proqramlar da istifadə olunur.