Xıra sözü Azərbaycan dilində əsasən yetişməmiş, tam olaraq yetişməyən meyvələr üçün işlədilir. Dəqiq mənası "dəyməmiş, kal yemiş, qovun" kimi ifadə olunsa da, bu tərif tam əhatəli deyil. Xıra sözü sadəcə yetişməmişliyi deyil, həm də bu yetişməmişliyin nəticəsində ortaya çıxan keyfiyyətləri ifadə edir.
Belə ki, xıra meyvə həm dadına, həm də toxumasına görə yetişmiş əks-tərəfinə nisbətən fərqlənir. Dadı turş və ya acı ola bilər, toxuması isə sərt və bəzən hətta sərtliyi səbəbindən ağızda xoşagəlməz bir hissə yarada bilər. Ona görə də, xıra meyvələr ümumiyyətlə yeyilmir və ya yalnız müəyyən növ emal proseslərindən sonra istehlak edilir.
Maraqlı bir məqam da odur ki, "xıra" sözü bəzən daha geniş mənada, hələ tam formalaşmamış, inkişaf etməmiş hər hansı bir şeyi ifadə etmək üçün də işlədilir. Məsələn, "xıra fikir", "xıra plan" ifadələri yarımçıq, tam düşünülməmiş və ya hələ inkişaf etməmiş ideyaları təsvir etmək üçün istifadə oluna bilər. Bu isə sözün mənasının yalnız meyvələrlə məhdudlaşmadığını, daha geniş bir kontekstdə istifadə oluna biləcəyini göstərir.
Qısacası, "xıra" sözünün tərifi sadəcə "dəyməmiş, kal yemiş, qovun" deyil, yetişməmişlik, qeyri-kamillik və tam inkişaf etməmişlik kimi əlavə mənaları da özündə ehtiva edir. Bu mənada, sözün istifadə sahəsi botanikadan kənara çıxaraq, daha geniş bir mədəni və dilçilik kontekstini əhatə edir.