Xırd (xırdalamaqdan) – kiçik ölçülü, dəyəri az olan əşyaları, malları ifadə edən bir sözdür. "Xırd" sözü əsasən ticarət kontekstində, xüsusilə də pərakəndə satışa aid kiçik miqdarda malların təsvirində işlənir. Sadəcə "kiçik" mənasından daha çox, satışa yönəlmiş kiçik miqdarı və dəyəri bildirir.
Lüğətlərdə əks olunan “xırd eləmək” ifadəsi isə məhz bu ticarət kontekstini daha da aydınlaşdırır. “Xırd eləmək” malların pərakəndə satılmasını, böyük miqdardan kiçik hissələrə bölünərək satılmasını bildirir. Yəni, topdan satışdan fərqli olaraq, alıcıların ehtiyac duyduğu miqdarda malın satılması prosesidir. Bu mənada, "xırd eləmək" söz birləşməsi ticarətin əsas əməliyyatlarından birini ifadə edir.
Abbasın misalında verilən “Bəzirgansan, aç mətahın xırd elə; Qarğalar yükündə nə var deyərlər” ifadəsi bu mənanı incə bir şəkildə əks etdirir. Burada bəzirgan (tacir) öz malını xırd satmaqla məşğul olmağa təşviq edilir. “Qarğalar yükündə nə var deyərlər” deyimi isə xırd satılan malların çoxluğunu, dağınıqlığını və dəyərinin görünməzliyini və ya azlığını simvolik olaraq ifadə edir. Yəni, bəzirgan kiçik qiymətə çoxlu mal satmaqla mənfəət əldə etməlidir.
Beləliklə, “xırd” sözünün mənası yalnız “kiçik” deyil, həm də “pərakəndə”, “ticarətə aid kiçik miqdarlı”, “dəyəri az” kimi kontekstlərə bağlı olaraq fərqli çalarlar əldə edə bilir. Abbasın misalı isə sözün əsl mənasını və işlədilmə sahəsini daha dəqiq anlamağa imkan verir.