Xırdalaşdırmaq felinin əsas mənası, bir şeyin ölçüsünü, həcmindən, miqyasından asılı olmayaraq, daha kiçik və ya daha incə hala gətirməkdir. Bu, sadəcə fiziki ölçülərin azalması kimi deyil, həmçinin metaforik mənada da baş verə bilər. Məsələn, bir ərazinin xırdalaşdırılması həmin ərazinin daha kiçik hissələrə bölünməsini, yaxud bir məsələnin xırdalaşdırılması isə onun daha sadə və anlaşıqlı hissələrə parçalanmasını ifadə edə bilər.
Fiziki mənada xırdalaşdırmaq, əşyaların ölçüsünün azaldılması, parçalanması, doğranması və ya incəlməsi ilə bağlıdır. Məsələn, bir taxta parçasını xırdalaşdırmaq onu daha kiçik hissələrə bölmək, bir şəkli xırdalaşdırmaq isə onun ölçüsünü azaltmaq deməkdir. Bu proses, əl alətləri, maşınlar və ya təbii proseslər vasitəsilə həyata keçirilə bilər.
Metaforik mənada isə xırdalaşdırmaq, bir problemi, ideyanı, vəzifəni və ya hətta bir təşkilatı daha kiçik, daha idarə olunan hissələrə bölmək deməkdir. Bu, həll edilməsi çətin olan böyük problemləri daha kiçik, daha asan həll olunan alt problemlərə ayırmaq üçün effektiv bir strategiya ola bilər. Mürəkkəb bir məsələni xırdalaşdırmaq, onun müxtəlif aspektlərini ayrıca araşdırmağa və həll etməyə imkan verir.
Xırdalaşdırmaq sözü, "kiçiltmək" və "balacalaşdırmaq" sözləri ilə sinonim olsa da, bunlardan bir qədər fərqlənir. "Kiçiltmək" daha ümumi bir termindir, halbuki "xırdalaşdırmaq" daha çox parçalanma, bölünmə və ya incəlmə prosesini vurğulayır. "Balacalaşdırmaq" isə daha çox ölçünün azalmasına diqqət yetirir, xırdalaşdırma prosesinin necə həyata keçirilməsindən bəhs etmir.
Beləliklə, xırdalaşdırmaq sözü, həm fiziki, həm də metaforik mənalarda geniş tətbiq olunan və müxtəlif prosesləri əhatə edən bir feldir. Bu sözün mənasını dərk etmək, mürəkkəb məsələləri həll etmək və gündəlik həyatda rast gəldiyimiz müxtəlif situasiyaları daha yaxşı anlamaq üçün vacibdir.