izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Xırlıq: Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında "xırlıq" sözü əsasən çınqıllı, daşlıq, sərt və bitki örtüyünün az olduğu əraziləri ifadə edir. Sadəcə "çınqıllıq" və ya "daşlıq" sözlərinin sinonimi olmaqdan kənara çıxaraq, "xırlıq" daha çox torpağın keyfiyyətini və onun bitki yetişdirməyə yararlı olmamağını vurğulayır. Sözün özündə sərtlik, sərtliyin yaratdığı maneə, hətta bir növ sərtlikdən doğan məhrumiyyət hissi gizlənir.

Ədəbiyyatda və xalq yaradıcılığında "xırlıq" sözü tez-tez təbiətin sərt, amansız simasını, həyatın çətinliklərini ifadə etmək üçün işlədilir. "Xırlıqda ot bitməz" atalar sözü bu mənanı çox gözəl əks etdirir. Bu, yalnız bitki örtüyünün olmamasını deyil, həm də həyatın qidalanma, inkişaf və tərəqqi üçün əlverişsiz, qeyri-münbit şəraitdə keçməsini bildirir. Belə bir mənzərə təsəvvür etmək kifayətdir: Günəş altında qızmar daşların arasından çətinliklə əmələ gəlmiş, cansız və sərt bir torpaq parçası.

Mətndə qeyd edildiyi kimi, selin yaratdığı dağıntılar nəticəsində güney ərazilərinin xırlığa çevrilməsi, təbii fəlakətlərin ətraf mühitə və insan həyatına nə dərəcədə mənfi təsir göstərdiyini göstərir. Bu, torpağın məhsuldarlığının itirilməsi, əkinçiliyin mümkün olmaması və nəticədə insan yaşayışının çətinləşməsi deməkdir. Beləliklə, "xırlıq" sözü yalnız coğrafi bir anlayış deyil, eyni zamanda təbii fəlakətlərin yaratdığı məhrumiyyəti, həyatın çətinliklərini və təbiətin amansız gücünü ifadə edən simvolik bir məna da daşıyır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz