Xiffətlənmə: "Xiffətlənmək" felindən törəmiş isimdir. Sadəcə "xiffətlənmək" fiilinin məsdər formasından əmələ gələn bir söz deyil, daha geniş bir məna spektrini əhatə edir. Xiffətlənmə, bir insanın qəflətən, gözlənilmədən və ya şiddətli bir şəkildə qorxu, dəhşət, narahatlıq və ya qəzəb kimi güclü duyğulara qapılması vəziyyətini ifadə edir. Bu duyğuların təsiri altında insanın hərəkət və davranışlarında qeyri-adilik, qeyri-təbii reaksiyalar müşahidə olunur.
Xiffətlənmənin səbəbləri müxtəlif ola bilər: göylərə çatan bir qəzəb, qəfil bir təhlükə, gözlənilməz bir hadisə, şiddətli bir qorxu və ya dəhşət hissi. Bu vəziyyət, insanın psixo-emosional vəziyyətinin qəfil dəyişməsi ilə müşayiət olunur. Ürək döyüntüsünün sürətlənməsi, əsəbilik, təlaş, nəfəs darlığı, titrəmə kimi fiziki əlamətlər də müşahidə oluna bilər. Xiffətlənmə, insanın özünü idarə etmə qabiliyyətinin müvəqqəti olaraq zəifləməsinə, hətta bəzi hallarda nəzarətin tamamilə itirilməsinə səbəb ola bilər.
Lüğətlərdə sadəcə "xiffətlənmək" fiilinin məsdər forması kimi izah edilən xiffətlənmə, əslində psixoloji və fizioloji cəhətdən daha mürəkkəb bir prosesdir. Onun əhatə etdiyi duyğuların intensivliyi və təsiri fərdi fərqlərə, vəziyyətin xüsusiyyətlərinə və digər amillərə bağlıdır. Beləliklə, xiffətlənməni sadəcə bir söz deyil, bir vəziyyət, bir proses olaraq dərk etmək daha doğru və tamdır.
Maraqlı bir qeyd olaraq, xiffətlənmənin bəzi mədəni kontekstlərdə özünəməxsus ifadə formaları və mənəvi-dini anlamı da ola bilər. Məsələn, qəzəblənmənin dini kontekstində, xiffətlənmə ilahi qəzəbin təzahürü kimi izah edilə bilər. Bununla yanaşı, ədəbiyyatda xiffətlənmənin təsviri, personajların daxili dünyasını və emosional durumunu göstərmək üçün istifadə oluna bilər. Bu, əsərin emosional təsirini artırır və oxucuya personajların həyatını daha yaxından yaşamağa imkan verir.