Xilaskar (ər. xilas və fars. …kar) sifəti olaraq "təhlükədən, ölümdən xilas edən; xilasedici, qurtarıcı" mənasını verir. Bu söz, kökü "xilas" olan ərəb dilindən və "-kar" şəkilçisi ilə tamamlanan fars dilindən götürülmüş bir birləşmədir. "Xilas" sözünün özü də təhlükədən, bəladan, fəlakətdən, ölüm təhlükəsindən qurtuluş, azadlıq, nicat mənalarını ehtiva edir.
Xilaskar sözü, sadəcə bir hadisədən fiziki qurtuluş demək deyil, həm də ruhani, mənəvi və ya emosional mənada da istifadə oluna bilər. Məsələn, bir insanı dərin bir depressiyadan çıxaran, ağır bir xəstəliyin öhdəsindən gəlməsinə kömək edən və ya mənəvi olaraq inkişafına təkan verən bir şəxs də xilaskar adlandırıla bilər. Bu mənada, xilaskar, sadəcə fiziki bir təhdidin aradan qaldırılmasını deyil, həm də ümid və yeni bir həyatın başlanğıcını təmsil edir.
Tarix boyu xilaskarlar, əfsanələrdə və ədəbiyyatda əsas mövzu olmuşdur. Qəhrəmanlar, peyğəmbərlər, liderlər, hətta adi insanlar da öz fədakarlıqları və cəsarətləri ilə xilaskar obrazını yarada bilmişlər. Xilaskar, mübarizə və müqavimət simvoludur. Onlar, ümidsizliyin hökm sürdüyü anlarda ümid şüaları yandırırlar və ədalət, azadlıq və insanlıq uğrunda mübarizə aparırlar. Bu səbəbdən, xilaskar sözü sadəcə bir lüğət mənasından kənara çıxaraq, insan həyatında dərin bir mənəvi və emosional dəyərə malikdir.
Ədəbiyyatda və incəsənətdə xilaskar motivini tez-tez görə bilərik. Xilaskar, həm müsbət, həm də mənfi kontekstdə istifadə oluna bilər. Məsələn, səhv bir əməldən xilas edən bir insan, və ya təhlükəli bir yoldan qurtaran biri xilaskar rolunu oynaya bilər. Lakin, bəzən xilaskar görünən şəxs, əslində başqa məqsədlər güdər və öz qurtuluşunu təmin etmək üçün başqalarından istifadə edə bilər. Bu cür hallarda xilaskar obrazı ikili bir təbiətə malik olur və oxucuya düşünmək üçün geniş meydan açır.