Xoruzbaz sözü, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında köhnə məişət həyatının maraqlı bir parçasını əks etdirən termindir. Bu söz, sadəcə "xoruz döyüşdürən adam" mənasından daha geniş bir məzmun ehtiva edir. Köhnə zamanlarda, xoruz döyüşləri sadə bir əyləncədən çox, bir növ mədəniyyət, hətta bir növ sosial status simvolu idi.
Bir xoruzbaz, sadəcə xoruzları döyüşdürməklə kifayətlənmirdi. O, eyni zamanda, xoruzlarının qidalanması, baxımı, təlimi ilə də məşğul olurdu. Hər bir xoruzun xüsusiyyətlərini, güclü və zəif tərəflərini bilir, döyüş strategiyasını diqqətlə hazırlayırdı. Beləliklə, xoruzbazlıq, sadəcə bir peşə deyil, həm də bir sənət, bir bacarıq idi.
Xoruzbazların özünəməxsus bir dili, terminologiyası vardı. Onlar xoruzların cinsini, fiziki quruluşunu, döyüş üslubunu dəqiq təsvir edə bilirdilər. Bu biliklər nəsildən-nəslə ötürülərək qorunub saxlanılırdı. Xoruz döyüşləri, eyni zamanda, insanların bir araya gəlib ünsiyyət qurduğu, mərc oynadığı bir məkan idi. Beləliklə, xoruzbazlar, qəsəbənin sosial həyatında mühüm rol oynayırdılar.
Mətndə qeyd edildiyi kimi, "qəsəbənizin əhalisi xoruzbaz" ifadəsi, həmin qəsəbənin sakinlərinin xoruz döyüşlərinə maraq göstərdiyini, hətta bu ənənəvi əyləncədə iştirak etdiyini göstərir. Bu, həmin yerin mədəniyyəti və tarixi haqqında qiymətli bir məlumatdır.
Ümumiyyətlə, "xoruzbaz" sözü, sadə bir tərifə sığmayan, zəngin mədəni və sosial kontekstə malik bir termindir. O, köhnə məişətin maraqlı bir tərəfini əks etdirir və Azərbaycan dilinin lüğətinin zənginliyini nümayiş etdirir.