izahlı lüğət 2 baxış 0 reaksiya Düzəliş

İdeogram (yun. eidos – forma, görünüş + graphein – yazmaq) dilçiliyə aid bir termin olub, səsləri deyil, bütöv bir anlayışı, konsepsiyanı və ya məfhumu təsvir edən şərti bir yazı işarəsini ifadə edir. Yəni, ideogram səsin təqlidi deyil, anlayışın vizual təsviridir.

Fərqli olaraq, fonetik yazıda (məsələn, latın əlifbası) hər bir işarə müəyyən bir səsə uyğundur. İdeogramlarda isə işarənin səsi ilə heç bir əlaqəsi olmaya da bilər; onun əsas funksiyası mənanın özüdür. Misal üçün, çin yazısının bir çox işarələri ideogramlardır: onlar əşyanın, hadisənin və ya fəaliyyətin forması ilə bağlıdır və onların necə səsləndiyindən asılı olmayaraq mənanı çatdırırlar.

İdeogramların tarixi qədim dövrlərə gedib çıxır; piktoqramlar (şəkil yazısı) ideogramların ən ibtidai formasıdır. Piktoqramlar sadəcə təsvir olunan əşyanın vizual təsvirindən ibarətdir. Lakin, ideogramların inkişafı zamanla daha mürəkkəb hala gəlmiş, bir-birinə qoşulma və ya abstraksiya yolu ilə yeni anlayışları ifadə etməyə başlamışdır. Bu, çin yazısında aydın şəkildə görünür.

İdeogramların üstünlüyü ondan ibarətdir ki, onlar müxtəlif dillərdə eyni mənanı çatdırmaq üçün istifadə oluna bilər. Ancaq, onların mənimsənilməsi fonetik yazılara nisbətən daha çətindir, çünki minlərlə fərqli işarəni öyrənmək tələb olunur. Müasir dövrdə, ideogramlar əsasən çin, yapon və koreya dillərində istifadə olunur, lakin bəzi digər dillərdə də onların təsiri görünür.

Qeyd etmək vacibdir ki, tamamilə saf ideoqrafik yazı sistemləri nadirdir. Çoxluqda, fonetik elementlər də yazı sisteminin tərkib hissəsidir. Mürəkkəb yazılı dillərin əksəriyyəti ideoqrafik və fonetik elementlərin qarışığından ibarətdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz