İxtisar (ər. اختصار - ixtisar) sözü əsasən bir mətnin, fikrin və ya ifadənin həcminin azaldılması, qısaldılması mənasını verir. Bu, sadəcə hərflərin və ya sözlərin sayının azaldılması deyil, həm də əsas mənanın saxlanılması ilə mövcud məlumatın daha qısa və yığcam şəkildə ifadə olunması deməkdir. Məlumatın həcminin azalması ilə yanaşı, ixtisarın əsas məqsədi aydınlıq və dəqiqlikdir. Həddindən artıq uzun və mürəkkəb bir mətnin ixtisarı həm oxucular üçün başa düşülməni asanlaşdırır, həm də əsas ideyaların daha yaxşı qavranılmasına kömək edir.
İxtisar prosesi müxtəlif üsullarla həyata keçirilə bilər. Məsələn, əhəmiyyətsiz detalların atılması, cümlələrin sadələşdirilməsi, sinonimlərin istifadəsi və ya müxtəlif cümlələrin birləşdirilməsi ilə ixtisar etmək olar. Elmi məqalələrdə, xəbərlərdə, kitab xülasələrində və digər mətn növlərində geniş istifadə olunan ixtisar, məlumatın effektiv ötürülməsində mühüm rol oynayır.
İxtisar etmək həmçinin, bir şeyin miqdarının azaldılması mənasını da verə bilər. Məsələn, istehsal xərclərinin ixtisarı, büdcənin ixtisarı kimi ifadələrdə “azalma”, “kəsilmə” mənalarını ifadə edir. Bu mənada ixtisar, bir prosesin miqyasının və ya həcminin məhdudlaşdırılması deməkdir. Beləliklə, “ixtisar etmək” felinin mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilir.
Qısaca, “ixtisar” sözü həm məlumatın həcm azaldılması, həm də miqdarın azalması mənasını ifadə edən çoxfunksiyalı bir termindir. Onun istifadə sahəsi genişdir və müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalar kəsb edə bilər.