izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

İnqilab sözü ərəb mənşəli olub, əslində "dəyişiklik", "dönüşüm" kimi daha geniş bir mənaya malikdir. Lakin müasir istifadədə, xüsusilə də siyasi kontekstdə, inqilab termini daha dar və spesifik bir məna kəsb edir: zorakı, kütləvi və sürətli ictimai və siyasi çevriliş.

Bu çevriliş zamanı mövcud hakimiyyət strukturları tamamilə dağılır və yeni bir siyasi sistem qurulur. Bu dəyişiklik sadəcə bir qanun dəyişikliyi və ya hökumət başçısının dəyişməsi ilə deyil, əsaslı, köklü dəyişikliklərlə müşayiət olunur. İnqilablar adətən mövcud quruluşdakı ədalətsizlik, bərabərsizlik və ya repressiv idarəetməyə etiraz olaraq baş verir.

Tarix boyu baş vermiş inqilablar bir-birindən fərqlənir; səbəbləri, metodları və nəticələri müxtəlif ola bilər. Məsələn, Fransız İnqilabı monarxiyanın süqutuna və respublikanın qurulmasına səbəb olmuş, Oktyabr İnqilabı isə çar rejimini yıxıb sosialist dövlətinin yaranmasına gətirib çıxarmışdır. Lakin hamısının ortaq cəhəti, hakimiyyətin əldən ələ keçməsi və cəmiyyətin strukturunda əsaslı dəyişikliklər edilməsidir.

İnqilablar həm də qarışıq və qeyri-müəyyən nəticələrə səbəb ola bilər. Bəzi hallarda inqilablar daha ədalətli və demokratik cəmiyyətlərin qurulmasına gətirib çıxarsa da, digər hallarda yeni bir despotizm və ya xaos yarada bilər. İnqilabın uğuru və uzunmüddətli təsirləri çox amillərdən asılıdır, o cümlədən xalqın birliyindən, yeni rejimin qurulma strategiyasından və beynəlxalq amillərdən.

Beləliklə, inqilab sadəcə "zorakı ictimai çevriliş" kimi təsvir edilməməli, daha çox cəmiyyətin köklü dəyişməsi, əvvəlki hakimiyyətin tamamilə dağılması və yeni bir sistemin qurulması kimi daha kompleks bir hadisə olaraq dərk edilməlidir. Bu dəyişikliklər qanunvericiliklə, təbliğatla və ya zorakılıqla həyata keçirilə bilər, amma əsas məqsəd hər zaman mövcud quruluşun köklü şəkildə dəyişdirilməsidir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz