İrfan, ərəb mənşəli bir söz olub, sadəcə "bilik" və ya "məlumat"dan daha geniş və dərin bir mənaya malikdir. Lüğətlərdəki "bilik" və "məlumat" tərifləri irfanın yalnız bir tərəfini əks etdirir. İrfan, passiv bir şəkildə toplanan məlumat yığımı deyil, əksinə, oxumaq, düşünmək, təcrübə etmək və zehinin dərinliklərində işlətmək nəticəsində əldə edilən bir yetkinlik, bir kamillik halını ifadə edir. Bu, sadəcə faktların yığılması deyil, onların dərk edilməsi, mənimsənilməsi və həyata tətbiq edilməsi prosesidir.
İrfan, daxili bir ağıl və anlayış səviyyəsini, ətraf aləmi və özünü dərk etməyi, həqiqəti axtarışı və onu tapmaqda səmimiyyəti, həmçinin bu həqiqəti yaşamağı əhatə edir. O, yalnız intellektual bir proses deyil, həm də ruhani və əxlaqi bir inkişafdır. Bəşəriyyətin əldə etdiyi bütün biliklər irfanın bir hissəsini təşkil edir, lakin irfan, bu biliklərin şəxsiyyətə təsirini, həyatına formasını verməsini, onu dəyişməsini ifadə edir.
İkinci mənası olan "mədəniyyət" və "maarif" isə irfanın cəmiyyətə yayılması, kollektiv bir şüurun formalaşması və nəsildən-nəsilə ötürülməsi kontekstində nəzərdə tutulur. Bir fərdin irfanı, cəmiyyətin ümumi mədəniyyət və maarif səviyyəsinə də müsbət təsir göstərir. Beləliklə, irfan, həm fərdi, həm də ictimai bir inkişaf yoludur.
Qısacası, irfan sadəcə bilik deyil, həqiqətin dərk edilməsi, daxili bir kamilliyə yüksəlmə və bu kamilliyin həyata tətbiqi deməkdir. Bu, bir yaşam tərzi, bir fəlsəfədir.