İstiqamət sözü ərəb mənşəli olub, hər hansı bir obyektin, hadisənin və ya prosesin məkan və ya zamanca yönəlimini, hərəkət xəttini ifadə edir. Sadəcə bir "səmt" və ya "tərəf" olmaqdan daha çox, istiqamət müəyyən bir nöqtədən başqa bir nöqtəyə doğru yönəlməni, hərəkətin və ya inkişafın təyin olunmuş yolunu bildirir. Bu yönəlmə həm fiziki, həm də məcazi mənada baş verə bilər.
Fiziki mənada, istiqamət bir cismin hərəkət trayektoriyasını, yerin üzərindəki coğrafi mövqeyini, həmçinin kosmosdakı orbitini təsvir edir. Məsələn, "şərq istiqamətində hərəkət etmək", "qərb küləyi" və ya "ulduzun uzaq galaktikaya doğru hərəkət istiqaməti" kimi ifadələr fiziki istiqaməti göstərir. Bu zaman həm konkret bir nöqtə (məsələn, bir şəhər), həm də ümumi bir yön (məsələn, şimal) göstərilə bilər.
Məcazi mənada isə, istiqamət inkişaf, dəyişiklik və ya səy yönəlimini ifadə edir. "Təhsildə yeni istiqamətlər seçmək", "elmin inkişaf istiqaməti", "siyasətin yeni istiqaməti" kimi ifadələr bu mənanı əks etdirir. Bu kontekstdə istiqamət, bir hədəfə çatmaq üçün seçilmiş yol, izlənilən strategiya və ya qəbul edilmiş prinsipləri ifadə edir. Həyatımızın müxtəlif sahələrində - karyera, şəxsi inkişaf, sosial fəaliyyət və s. - özümüz üçün düzgün istiqamət seçmək olduqca əhəmiyyətlidir.
Qısaca, "istiqamət" sözü həm konkret, həm də abstrakt mənalarda istifadə oluna bilər, hərəkət və ya inkişafın yönünü, məqsədini və yolunu göstərir. Bu sözün dəqiq mənası istifadə edildiyi kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər.