İstismar sözü ərəb mənşəli olub, "hər hansı bir əməli məqsəd üçün sistematik istifadə etmə, faydalanma, işlətmə" mənalarını əhatə edir. Sadəcə "istifadə etmək"dən fərqli olaraq, istismar daha çox planlı, məqsədyönlü və davamlı bir prosesi ifadə edir. Bu prosesdə resursların, texnologiyaların və ya hətta insanların potensialından maksimum dərəcədə faydalanma məqsədi güdür.
Məsələn, neft quyularının istismarı dedikdə, sadəcə neftin çıxarılması deyil, həm də quyuların qazılması, avadanlıqların quraşdırılması, neftin emalı və nəql edilməsi kimi bir sıra mürəkkəb əməliyyatları əhatə edən sistematik bir proses nəzərdə tutulur. Bu proses, texnoloji innovasiyaların tətbiqi, iqtisadi hesablamalar və təhlükəsizlik tədbirləri ilə müşayiət olunur.
İstismar termini müxtəlif sahələrdə fərqli kontekstlərdə istifadə oluna bilər. Məsələn, əmək istismarı işçilərin fiziki və ya zehni qüvvəsindən qanunsuz və ya ədalətsiz şəkildə istifadə olunması deməkdir. Təbii ehtiyatların istismarı isə bu ehtiyatların davamlılığını təmin etmədən məhv edilməsi riskini daşıyır. Beləliklə, istismar termini həm müsbət, həm də mənfi mənalarda istifadə oluna bilər, kontekstə əsasən mənası dəyişir.
Qısaca, istismar sözü planlı, sistematik və məqsədyönlü istifadəni ifadə edir. Bu istifadənin faydalı və ya zərərli olması istismar obyektinin və istifadə üsulunun xüsusiyyətlərindən asılıdır. Buna görə də, istismar terminini istifadə edərkən kontekstin düzgün başa düşülməsi vacibdir.