İştirakçılıq sözü, Azərbaycan dilində geniş mənada iştirak etmə, bir işdə, hadisədə, prosesdə fəal rol oynama, pay sahibi olma mənasını daşıyır. Hüquq dilində isə daha dar, spesifik bir mənaya malikdir. Bu mənada iştirakçılıq, hüquqi bir əməliyyatda və ya prosesdə tərəf olmaq, həmin əməliyyatın və ya prosesin nəticələrindən faydalanmaq və ya məsuliyyət daşımaq deməkdir.
İştirakçılıq termini, sadəcə bir işə qatılmaqdan daha çox, fəal iştirakı, prosesə öz töhfəsini verməyi nəzərdə tutur. Passiv müşahidəçilik deyil, əksinə, hadisələrin gedişatına təsir göstərmə qabiliyyəti və istəyi iştirakçılığın əsasını təşkil edir. Məsələn, bir layihədə iştirakçılıq, yalnız layihə haqqında məlumatlı olmaq deyil, həm də layihənin uğuru üçün çalışmaq, öz bacarıq və biliklərini sərf etmək deməkdir.
Ortaqlıq və şəriklik anlayışları ilə yaxından bağlı olan iştirakçılıq, bu anlayışların daha geniş bir ifadəsidir. Ortaqlıq və şəriklik müəyyən hüquqi və ya iqtisadi əlaqələri əks etdirərkən, iştirakçılıq daha ümumi bir kontekstdə istifadə oluna bilər. Məsələn, bir iclasda iştirakçılıq, bir müqavilədə iştirakçılıqdan fərqli olaraq, hüquqi bir öhdəlik yaratmır, amma prosesdə fəal rol oynamağı nəzərdə tutur.
Qısaca desək, iştirakçılıq anlayışı, fəal iştirakı, məsuliyyət hissini və prosesə öz töhfəsini vermək istəyini ifadə edir. Bu anlayışın mənası, kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilsə də, əsas mahiyyətini həmişə fəallıq və məsuliyyət təşkil edir. Həm hüquqi, həm də gündəlik həyatda geniş istifadə olunan bir termindir.