İttifaq sözü, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında mühüm yer tutan bir termindir. Ərəb mənşəli olan bu söz, sadəcə olaraq bir araya gəlmə, birləşmə mənasından xeyli dərinə gedən, mürəkkəb sosial və siyasi kontekstləri özündə əks etdirən bir anlayışı ifadə edir. Sözün əsas mənası, ayrı-ayrı fərdlərin, qrupların, təşkilatların və ya hətta bütöv cəmiyyətlərin ortaq məqsəd, maraq və ya ideallar ətrafında sıx birləşməsi, bir-biriləri ilə möhkəm əlaqələr qurmasıdır. Bu birləşmə, sadəcə fiziki yaxınlıqdan və ya təsadüfi əlaqələrdən daha çox, qarşılıqlı anlaşmaya, etimadı və əməkdaşlığı əsas götürərək, ortaq məqsədlərin gerçəkləşdirilməsi üçün qurulan mütəşəkkil bir quruluş deməkdir.
Tarix boyu ittifaqlar müxtəlif formalarda və səbəblərdən meydana gəlib. Sözün əhatə etdiyi kontekstə görə, ittifaqlar həm siyasi, həm iqtisadi, həm də sosial səciyyə daşıya bilər. Məsələn, fəhlələrlə kəndlilərin ittifaqı kimi misallar, sosial ədalət və iqtisadi bərabərlik uğrunda mübarizə aparan bir qruplaşmanı təsvir edir. Bu tip ittifaqlar, ümumi düşmənlərə qarşı müqavimət göstərmək, səslərini daha yüksək səsləndirmək və gücünü artırmaq üçün birləşmiş qüvvələrin nümunəsidir. Siyasi ittifaqlar isə, ümumi ideologiyaları və siyasi məqsədləri əsas götürərək, seçkilərdə və ya siyasi mübarizələrdə daha effektiv olmaq üçün bir araya gələn müxtəlif siyasi qüvvələri əhatə edir.
İttifaqın gücü, iştirakçıların ortaq məqsədlərinə olan bağlılığı, əməkdaşlıq səviyyəsi və təşkilatlanma dərəcəsindən asılıdır. Güclü bir ittifaq, üzvlərinin fərdi gücündən daha çox təsirə malik olur və ortaq məqsədlərinə çatmaq üçün daha böyük imkanlara sahib olur. Ancaq bu güc, həm də məsuliyyət gətirir, çünki ittifaqın hərəkətləri, üzvlərinin hamısını təsir edir. Bütün bunlar ittifaqın mürəkkəb və çox qatlı bir fenomen olduğunu göstərir. Sadəcə birləşmə deyil, əməkdaşlıq, qarşılıqlı hörmət, ortaq məqsədə çatmaq üçün əzmkarlıq və strateji planlaşdırmanın mükəmməl bir birliyidir.