İz-əsər sözü Azərbaycan dilində "iz və əlamət" mənasında işlənir. Yəni bir şeyin keçmiş varlığının, hadisənin baş verdiyinin göstəricisi olan hər hansı bir nişanə, əlamət, qalıq deməkdir. Bu, həm fiziki, həm də metafiziki mənada baş verə bilər. Məsələn, meşədəki heyvanın izləri, qədim şəhərin xarabalıqları, ya da bir insanın həyatında qoyduğu təsir, əsərlər “iz-əsər” kimi qələmə verilə bilər.
Söz birləşməsi olaraq "iz-əsər qalmamaq" ifadəsi isə tamamilə yox olmaq, heç bir nişanənin, əlamətin qalmamağı, silinib-süpürülməyi bildirir. Heç bir iz, əlamət, xatirə belə qalmayıb deməkdir. Bu, həm konkret, həm də məcazi mənada istifadə oluna bilər. Məsələn, "Səhər tezdən gəlib, iz-əsər qalmadan getdilər" ifadəsi hadisənin qısa müddət ərzində baş verməsini və heç bir iz buraxmamasını göstərir. "Onun həyatından iz-əsər qalmayıb" ifadəsi isə insanın həyatının və onunla bağlı hər şeyin yaddaşlardan silinməsini ifadə edir.
Ədəbiyyatda və gündəlik danışıqda "iz-əsər" sözü tez-tez dramatik və ya sirli bir fon yaratmaq üçün işlədilir. "İz-əsər qalmamaq" ifadəsi isə həm müəmmalı bir hadisəni, həm də tamamilə yox olmanı simvolizə edə bilər. Bu, sözün semantik potensialının və ifadə gücünün bir göstəricisidir.