İzlətmək sözü, Azərbaycan dilində geniş mənada "izinə, əlamətinə görə tapdırmaq, aşkar etmək" mənasını verir. Sadəcə "izi ilə tapdırmaq" deyərək mənasını tam əhatə etmək mümkün deyil. Çünki "iz" burada yalnız fiziki izlər deyil, həm də fərqli izlər – əlamətlər, göstəricilər, qalıqlar, nəticələr, hətta fərziyyələr və ehtimallar da ola bilər.
Məsələn, bir cinayətkarın izini tapmaqla yanaşı, bir tarixi hadisənin izlərini araşdırmaq, bir xəstəliyin izlərini müəyyən etmək və ya itkin düşmüş bir əşyanın izini sürtmək də "izlətmək" feli ilə ifadə oluna bilər. Bu, sadəcə izləmək deyil, həm də araşdırma, tədqiqat, təhlil və nəticə çıxarma proseslərini əhatə edir. Beləliklə, "izlətmək" fəaliyyəti, həm də detektivlik, elmi tədqiqat və ya hər hansı bir sirrin açılmasına yönəlmiş sistematik bir axtarış prosesini təsvir edir.
Daha da dərinləşdirərsək, "izlətmək" fəal bir prosesi ifadə edir. Bu, passiv şəkildə izləməkdən fərqli olaraq, hərəkətə, tədqiqata və səylərə əsaslanan bir fəaliyyətdir. İzlənən əşya, hadisə və ya şəxs haqqında məlumat əldə etmək üçün müəyyən üsulların, vasitələrin və bacarıqların tətbiqini tələb edir. Bu proses, bir çox hallarda, müəmmalı vəziyyətlərin aydınlaşdırılmasına və həll edilməsinə kömək edir.
Nəhayət, "izlətmək" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər. Həm dəqiq elmi bir prosesi, həm də daha dolayı və simvolik mənaları ifadə edə bilər. Məsələn, birinin həyat yolunu izlətmək, bir fikrin tarix boyu izini sürtmək və ya bir şirkətin inkişafını izlətmək kimi ifadələr də istifadə oluna bilər. Beləliklə, "izlətmək" sözü Azərbaycan dilində geniş imkanlara malik, çoxşaxəli və zəngin bir leksik vahiddir.