Kakaо [isp. cacao] – Şokolad sənayesinin əsas xammalını təşkil edən, Theobroma cacao elmi adını daşıyan tropik bir bitkidir. Onun əsasən qırmızı-qəhvəyi rəngli toxumlarından kakao pudrası, kakao yağı və müxtəlif şokolad növləri istehsal olunur. "Kakaо" sözü özü də Aztek dilindən gəlir və "Allahın qidası" mənasını verir, bu da onun qədim dövrlərdən bəri qiymətləndirilməsinin və müqəddəs hesab edilməsinin göstəricisidir.
Kakaо ağacı, hündürlüyü 8-12 metrə çatan həmişəyaşıl bir bitkidir. Kənarları bütöv, iri, oval formalı parlaq yaşıl yarpaqları vardır. Çiçəkləri kiçik, ağ və ya çəhrayı rəngdə olub, gövdə və qalın budaqları üzərində bitir. Bu xüsusiyyətə kaulifloriya deyilir. Meyvələri uzunsov-oval, qozabənzər formalı, 15-30 sm uzunluğunda, 8-10 sm enindədir. Meyvənin qabığı qalın və sərt, rəngi isə sarımtıl-yaşıl, qırmızımtıl-qəhvəyi və ya bənövşəyi ola bilir. Hər meyvədə 20-dən 60-dək toxum olur. Bu toxumlar acı və büzüşdürücü dadlıdır; şokoladın əsas xammalını təşkil etməzdən əvvəl fermentasiyaya məruz qalır.
Kakaо bitkisi əsasən ekvatora yaxın olan tropik bölgələrdə – Qərbi Afrika, Cənubi Amerika, Asiya və Okeaniya ölkələrində yetişdirilir. Müxtəlif iqlim və torpaq şərtlərinə uyğunlaşa bilsə də, optimal inkişafı üçün yüksək rütubətli və isti iqlim tələb edir. Kakaо istehsalı dünya iqtisadiyyatında mühüm rol oynayır və milyonlarla insanın həyatını təmin edir.
Tarix boyu kakao qədim Maya və Aztek mədəniyyətlərində dini rituallarında və əhəmiyyətli mərasimlərdə istifadə olunmuşdur. Onlar kakaodan xoş ətirli və enerji verən içki hazırlayırdılar. Avropada şokoladın geniş yayılması isə XVI əsrdən başlayır və bu gün də dünyanın ən sevilən şirniyyat növüdür.