Kalafa sözü Azərbaycan dilində əsasən dağılmış, xarab olmuş bir tikintinin, qurğunun və ya yaşayış məntəqəsinin qalıqlarını, xarabalıqlarını ifadə edir. Yalnız qırıntı və dağıntılardan ibarət olan, əvvəlki formasını tamamilə itirmiş yerlər üçün işlədilir. Bu mənada, "kalafa" sözü, sadəcə dağıntıları deyil, həm də o dağıntıların yaratdığı ümumi vəziyyəti, mənzərəni ifadə edir. Məsələn, bir kəndin tamamilə dağıdıldıqdan sonra geriyə qalan xarabalıqları, dağılmış evlərin divarları, tavan hissələri, əşyaların qalıqları, hətta torpağa qarışmış tikintı materialları birlikdə "kalafa" kimi təsvir edilə bilər.
Sözün mənasını daha da dəqiqləşdirmək üçün, "kalafa"nın sadəcə fiziki qalıqlardan ibarət olmadığını, həm də o qalıqların yaratdığı ümumi təəssüratı, ruhi bir vəziyyəti ifadə etdiyini vurğulamaq lazımdır. Bir zamanlar canlanmış, fəaliyyət göstərmiş bir yerin indiki yalnızcılığını, kədərini, unutulmuşluğunu ifadə edən metaforik bir anlam da daşıyır. Bu baxımdan, "kənd yıxılsa, kalafasından məlum olar" deyimi yalnız fiziki qalıqların mövcudluğunu deyil, həm də o kəndin əvvəlki həyatının izlərini, tarixini ifadə edir.
Etimalogiyasına nəzər salsaq, "kalafa" sözünün türk dillərindəki "qalıq", "qırıntı" kimi sözlərlə əlaqəli olduğu ehtimal olunur. Ancaq sözün dəqiq etimologiyası hələ də mübahisəlidir. Lakin istifadəsindən aydın olur ki, "kalafa" sözü yalnızcılıq, dağılma, xarabalıq anlamlarını özündə cəmləşdirən emosional ağırlığı olan bir sözdür. "Kalafa" sözünü işlətdiyimiz zaman sözün arxasında yatan tarixi və emosional boyutları da nəzərə almalıyıq.