Kapitan sözü fransız dilindən (capitaine) gəlmişdir və hərbi və dəniz terminologiyasında mühüm yer tutur. Əvvəlcə, ordu sıralarında baş leytenant rütbəsindən sonra gələn bir zabit rütbəsi kimi təyin olunmuşdur. Bu, hərbi təşkilatda orta səviyyəli komandirləri təmsil edir və komanda məsuliyyəti daşıyan bir vəzifədir. Kapitan, öz tabeliyindəki əsgərlərə rəhbərlik edir, əmrləri çatdırır və döyüş əməliyyatlarında onlara rəhbərlik edir.
Ancaq kapitan rütbəsinin mənası yalnız hərbi sahə ilə məhdudlaşmır. Dənizçilikdə kapitan, gəminin komandiri olaraq, gəminin bütün aspektləri üzrə tam məsuliyyət daşıyan ən yüksək rütbəli zabitdir. Bu vəzifə həm dənizdə gəminin təhlükəsizliyinə, həm də heyətin idarə edilməsinə aid bütün məsələləri əhatə edir. Dəniz kapitanı dəniz qanunları və beynəlxalq dəniz konvensiyaları ilə bağlı dərin biliyə sahib olmalıdır.
Tarix boyu kapitanlar müxtəlif əhəmiyyətli rol oynamış, böyük kəşflərə imza atmış, döyüşlərdə qələbələr qazanmış və hətta dövlətlərin taleyini təyin etmişlər. Onların cəsarəti, liderlik bacarığı və qərarvermə qabiliyyəti həmişə təqdir olunmuşdur. Bu səbəbdən də, "kapitan" sözü yalnız bir rütbə deyil, həm də liderlik, məsuliyyət və cəsarətin simvoludur.
Müasir dövrdə "kapitan" sözü bəzən məcazi mənada da işlədilir. Məsələn, bir komandanın lideri, bir layihənin rəhbəri və ya hətta müəyyən bir sahədə mütəxəssisə "kapitan" deyə müraciət edilə bilər. Bu, sözün liderlik və bacarıq ilə əlaqədar olan mənasının genişlənməsinə işarədir.