Karnaval sözü, öz əsasında İtalyancadan gələn bir termin olub ([ital.] carnevale), "ət yeməyin son günü" mənasını verir. Bu, Kül Çərşənbəsi günündən əvvəl keçirilən sonuncu şənlik gününü ifadə edir və oruc tutma dövrünün başlanğıcını bildirir. Beləliklə, karnavalın mahiyyətində həm şənlik, həm də müəyyən bir dini kontekstin olması açıqca görünür.
Karnaval, əsasən açıq havada, coşqulu və rəngarəng bir xalq şənliyidir. Bu bayram əsnasında insanlar öz həyatlarının gündəlik yükündən azad olaraq, özlərini tamamilə fərqli obrazlara bürüyürlər. Maskalar, fantastik geyimlər, rəqslər, mahnılar və oyunlar karnavalın əsas atributlarını təşkil edir. Şənlik həm də improvizasiya və spontanna təzahürlərin, gözlənilməz hadisələrin və sərbəst ifadənin məkanıdır.
Tarix boyu karnavalların məzmunu və formaları müxtəlif mədəniyyətlərdə fərqlilik göstərmişdir. Bəzi yerlərdə dini motivlərin rolu daha önəmli olmuş, bəzilərində isə daha çox sosial-mədəni və ya siyasi tənqid məqsədləri güdülmüşdür. Məsələn, Venesiya karnavalı öz zəngin tarixi və incəsənəti ilə məşhurdur, Rio karnavalı isə özünün miqyaslı və parlaq şouları ilə seçilir. Hər karnaval özünəməxsus xüsusiyyətlərə malikdir, lakin hamısının ortaq nöqtəsi əyləncə, azadlıq və birlik hissidir.
Müasir dövrdə karnaval yalnız əyləncəli bir hadisə deyil, həm də turizm sənayesinin inkişafına əhəmiyyətli töhfə verən, mədəni irsin qorunub saxlanılmasına və müxtəlif mədəniyyətlərin qarşılıqlı əlaqəsinə imkan yaradan bir tədbirdir. Karnaval, bir sözlə, həm tarixin, həm də müasirliyin əks olunduğu rəngarəng və unudulmaz bir təcrübədir.