Kartelləşdirilmə, bir və ya bir neçə şirkətin, rəqabətin məhdudlaşdırılması məqsədilə, qiymətləri, istehsal həcmini, bazar paylarını və ya digər ticarət şərtlərini razılaşdırmaq üçün gizli və ya açıq şəkildə bir araya gəlməsi prosesidir. Bu, iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrində, xüsusilə də rəqabətin az olduğu sektarlarda baş verə bilər.
Kartelləşdirilmənin əsas məqsədi, bazarı monopoliya və ya oliqopaliya şəraitinə yaxınlaşdırmaq, rəqabəti azaltmaq və daha yüksək mənfəət əldə etməkdir. Kartelləşmiş şirkətlər birgə hərəkət edərək, istehlakçıların seçim imkanlarını məhdudlaşdırır, qiymətləri süni şəkildə yüksəldir və istehsalı azaldırlar. Bu, həm istehlakçılar üçün, həm də iqtisadiyyat üçün mənfi nəticələrə səbəb olur.
Kartelləşdirilmənin müxtəlif formaları mövcuddur. Bəzi kartellər açıq şəkildə fəaliyyət göstərir, yəni şirkətlər arasında razılaşma rəsmən bağlanır. Digərləri isə gizli şəkildə, rəqiblərin fəaliyyətinə nəzarət edərək fəaliyyət göstərir. Bəzi hallarda, kartelləşmə rəqabət qanunlarının pozulması ilə nəticələnə bilər və qanuni cəzalarla nəticələnə bilər.
Kartelləşdirilmənin əsas əlamətləri arasında qiymətlərin qeyri-təbii şəkildə sabit qalması, bazar paylarının qeyri-bərabər bölüşdürülməsi, məhsulların oxşarlığının artması, innovasiyanın azalması və rəqib şirkətlərin bir-birinə oxşar davranış nümayiş etdirməsi göstərilə bilər. Bu əlamətlərin müşahidə olunması, kartelləşdirilmənin mümkünlüyünü göstərə bilər və müvafiq qurumlar tərəfindən araşdırılmasını tələb edə bilər.
Tarix boyu müxtəlif sahələrdə, neftdən tutmuş, əczaçılığa qədər, kartelləşmənin geniş yayıldığı müşahidə olunmuşdur. Bu, dövlət tərəfindən ciddi şəkildə tənzimlənir və rəqabətə mane olan hərəkətlər qanunla qadağan olunur. Rəqabətin qorunması, bazarın səmərəliliyinin artması və istehlakçıların hüquqlarının qorunması üçün kartelləşdirilməyə qarşı mübarizə davam edir.