izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Kələntərlik sözü, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında özünəməxsus yer tutan bir termindir. İki əsas mənası mövcuddur, hər ikisi də kələntər adlı vəzifəli şəxslə və onun fəaliyyəti ilə bağlıdır. Ancaq sadəcə "kələntərin işi" kimi quru bir tərif verməkdənsə, bu terminin tarixi kontekstini və sosial-iqtisadi əhəmiyyətini də nəzərə almaq vacibdir.

Birinci mənası, kələntərin vəzifəsi, işi deməkdir. Bu, tarixi kontekstdə daha aydın başa düşülür. Kələntərlər, adətən, bir ərazinin idarə olunmasında və vergilərin yığılmasında müəyyən səlahiyyətlərə malik olan şəxslər idilər. Onların işi sadəcə vergi toplamaqdan ibarət deyildi; eyni zamanda ərazinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, ədalətin tətbiqi və bəzən də yerli əhalinin müxtəlif məsələlərdə idarə olunmasında iştirak etmələri də gözlənilirdi. Bu səlahiyyətlər, ərazinin coğrafiyasından, əhalinin sayından və digər amillərdən asılı olaraq, müxtəliflik göstərə bilərdi.

İkinci mənası isə, kələntərin idarəsi altında olan ərazidir. Bu mənada kələntərlik, müəyyən bir coğrafi ərazini ifadə edir. Bu ərazi, kələntərin səlahiyyətləri çərçivəsində idarə olunduğu və vergilərin onun vasitəsilə toplanıldığı bir bölgədir. Beləliklə, kələntərlik, sadəcə bir vəzifə adı deyil, həm də bir inzibati-ərazi vahidi kimi də qəbul edilə bilər. Bu bölgənin ölçüləri və sərhədləri zaman və məkana bağlı olaraq dəyişə bilərdi. Tarixi sənədlərdə müəyyən kələntərliklərin adlarını və coğrafi yerlərini tapmaq mümkündür.

Ümumi olaraq, kələntərlik termini, Azərbaycan tarixinin və sosial-iqtisadi quruluşunun anlaşılması üçün vacib bir anlayışdır. Bu terminin sadə bir lüğət tərifindən daha geniş və dərin bir mənaya malik olması, onun tarixi kontekstini araşdırmağın vacibliyini vurğulayır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz