Ki bağlacı: Azərbaycan dilində geniş yayılmış və çoxfunksiyalı bir bağlacdır. Əsasən baş cümləni budaq cümləyə bağlayaraq mürəkkəb cümlələr yaradır. Funksiyasına görə əsasən üç növə ayrılır: səbəb, nəticə və tərkib bağlacı kimi.
1. Səbəb bağlacı kimi: "Ki" bağlacı, budaq cümləsinin baş cümləyə səbəb olduğunu göstərir. Misal üçün, "Elə yavaş danışır ki, eşitmək olmur" cümləsində "elə yavaş danışması" səbəbindən "eşitmək mümkün deyildir". Burada "ki" bağlacı, yavaş danışma hərəkətinin eşitməməyə səbəb olduğunu bildirir. Bu funksiyada, "ki" "çünki", "belə ki" kimi bağlaçlarla əvəz edilə bilər, lakin ifadənin üslubuna təsir edə bilər.
2. Nəticə bağlacı kimi: Bəzi hallarda "ki" bağlacı, baş cümlədəki hadisənin nəticəsini göstərən budaq cümləsini əsas cümləyə bağlayır. Məsələn, "Elə dumandır ki, göz gözü görmür" cümləsində "çoxlu dumanın olması"nın nəticəsi olaraq "göz gözü görmür". Burada "ki" bağlacı, dumanın sıx olmasının görmə qabiliyyətini məhdudlaşdırdığını bildirir. Bu funksiyada "belə ki", "nəticədə" kimi ifadələrlə əvəz oluna bilər.
3. Tərkib bağlacı kimi: "Ki" bağlacı həmçinin, baş cümlənin mənasını daha da dəqiqləşdirən və tamamlayan əlavə məlumat verən budaq cümlələrini də baş cümləyə bağlayır. Bu funksiya daha çox təsviri və bədii ədəbiyyatda müşahidə olunur. Misal olaraq, "O, elə gözəl oxuyur ki, hər kəs heyran qalır" cümləsini göstərmək olar. Burada "ki" bağlacı əsas cümlənin mənasını zənginləşdirir.
Qısaca, "ki" bağlacı Azərbaycan dilinin sintaksisində çox mühüm rol oynayır və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif funksiyalar yerinə yetirir. Onun mənası cümlədəki yerindən və əlaqələndirilən cümlələrin mənasından asılı olaraq dəyişir.