Tabeli (sıfat): Bir mürəkkəb cümlənin tərkib hissələri arasında mövcud olan sintaktik əlaqə növünü ifadə edir. Bu əlaqədə budaq cümləsi baş cümləyə məntiqi və qrammatik olaraq tabe olur, onun mənasını tamamlayır, izah edir və ya genişləndirir. Baş cümlə mənası etibarilə müstəqil olub, budaq cümlədən ayrılıqda da məna daşıya bilir. Budaq cümləsi isə baş cümlədən ayrılıqda tam məna kəsb etmir və mənası baş cümləyə bağlıdır. Tabelilik əlaqəsi müxtəlif bağlayıcılar (bağlayıcı sözlər, sait düşməsi, durğu işarələri vasitəsilə) vasitəsilə həyata keçirilir.
Mənşəyi: Sözün etimologiyası "tabe olmaq" fellərinə istinad edir. "Tabe" sözü ərəb mənşəli olub, "izləmək, əməl etmək, itaət etmək" mənalarını ehtiva edir. "Tabeli" sıfatı isə bu felin məsdər formasından törəmişdir.
Müxtəlif cümlələrdə işlənməsi: "Tabeli" sözü əsasən dilçilik elmində, xüsusən də sintaktik təhlildə işlənir. Məsələn:
- Bu mürəkkəb cümlədə tabeli bağlama üsulu işlənilib. (Burada "tabeli" sözü bağlama üsulunun xarakterini göstərir.)
- Tabeli budaq cümləsi baş cümlənin feli əvəzliyinə aiddir. (Burada "tabeli" sözü budaq cümləsinin baş cümləyə tabe olma xarakterini vurğulayır.)
- Mürəkkəb cümlənin tabeli hissəsi əsas fikri daha da dəqiqləşdirir. (Burada "tabeli" sözü budaq cümləsinin əsas cümləyə əlavə məlumat gətirmə funksiyasını ifadə edir.)
- Yazdığı mətnlərdə tabeli cümlələrin məntiqi ardıcıllığı gözə çarpır. (Burada "tabeli" sözü yazı üslubunun xüsusiyyətlərindən bəhs edir.)
Misal cümlə: Yasəmən Qaraca qızı səslədi ki, gəlib onun başına su töksün. (Altından xətt çəkilmiş hissə tabeli budaq cümləsidir və "səslədi" fellərinə tabe olur.)