Kir-pas: Azərbaycan dilində "kir" sözünün sinonimi kimi işlənir və əsasən toz, torpaq, çirk kimi xırda hissəciklərin bir səthdə toplanmasını, yapışmasını ifadə edir. Yalnız "kir" sözündən fərqli olaraq, "kir-pas" ifadəsi daha çox miqdarca çox, möhkəm yapışmış və təmizlənməsi çətin olan çirkliliyi nəzərdə tutur. Belə ki, sadəcə bir az tozlanmanı "kir-paslı" adlandırmaq düzgün olmazdı. Bu söz daha çox, uzun müddət təmizlənməyən və nəticədə əmələ gələn qalın bir çirk qatını təsvir edir.
"Kir-pası tökülmək" ifadəsi bir şeyin uzun müddət yığılmış kir və pasdan təmizlənməsini, yenidən təmiz və parlaq hala gəlməsini bildirir. Bu, sadəcə səthin təmizlənməsindən daha geniş bir məna daşıyır; bəzən həm də köhnə, pis adətlərdən, mənfi vərdişlərdən azad olmağı, əvvəlki, daha yaxşı vəziyyətə qayıtmağı ifadə edə bilər. Məsələn, "O, uzun illərin kir-pasından tökülüb, yenidən gənc və enerjili görünür" cümləsində bu ikinci məna daha aydın görünür.
"Kir-pasın içində olmaq" ifadəsi isə çox çirkli, qarışıq, düzülməmiş, vəziyyətdə olmağı, müxtəlif mənfi halların içində boğulmağı, hətta bəlkə də qarışıqlıq, səliqəsizlik, dəqiqsizlik içində yaşamağı bildirir. Bu ifadə həm fiziki, həm də məcazi mənada işlənə bilər. Məsələn, "Ev kir-pasın içində idi" ifadəsi fiziki çirkliliyi göstərirsə, "İşlərim kir-pasın içindədir" ifadəsi qarışıqlıq və nizamsızlığı ifadə edir.