Kirlənmə sözü "kirlənmək" fellərindən törəmiş bir isimdir və əsasən müəyyən bir mühitin və ya cismin təmizliyinin pozulması, çirklənməsi mənasını verir. Sadəcə "çirklənmə" deyərkən təsəvvürümüzə gələn mənzərədən daha geniş bir konteksti əhatə edir.
Kirlənmə anlayışı, ətraf mühitin fiziki, kimyəvi və ya bioloji xüsusiyyətlərinin mənfi təsirə məruz qalması nəticəsində baş verən dəyişiklikləri ifadə edir. Bu dəyişikliklər insan sağlamlığına, canlılara, ekosistemlərə və ya əşyalara zərər verə bilər. Məsələn, hava kirlənməsi, su kirlənməsi, torpaq kirlənməsi, səs kirlənməsi və işıq kirlənməsi kimi müxtəlif növləri vardır.
Hava kirlənməsi zərərli qazların və hissəciklərin atmosferə buraxılması ilə yaranır və nəfəs alma problemlərindən tutmuş, ürək-damar xəstəliklərinə qədər bir çox sağlamlıq problemnə səbəb olur. Su kirlənməsi isə sənaye tullantıları, kanalizasiya suları və kənd təsərrüfatı kimyəvi maddələrinin su hövzələrinə qarışması nəticəsində baş verir və içməli su qıtlığına, su orqanizmlərinin ölümünə gətirib çıxarır.
Torpaq kirlənməsi isə kimyəvi maddələr, ağır metallar və ya plastik tullantılarla torpağın çirklənməsi deməkdir. Bu, bitki örtüyünə, heyvanlara və insanlara mənfi təsir göstərir. Səs kirlənməsi və işıq kirlənməsi də insan sağlamlığına və ətraf mühitə mənfi təsirləri ilə tanınır. Səs kirlənməsi stressə, yuxusuzluğa, hətta eşitmə itkisinə səbəb ola bilər, işıq kirlənməsi isə gecə həyatını pozur və bəzi canlıların həyat tsikllərini pozur.
Beləliklə, "kirlənmə" sadəcə bir şeyin çirklənməsi mənasından daha çox, ətraf mühitin və insan həyatının keyfiyyətinə təsir edən mürəkkəb bir prosesi əks etdirən geniş və ciddi bir anlayışdır. Bunun qarşısının alınması və nəticələrinin aradan qaldırılması üçün həm fərdi, həm də qlobal səviyyədə müxtəlif tədbirlər görülməlidir.